ارزیابی رابطه استناد به زنان پژوهشگر و کسب جوایز علمی معتبر آنها در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

هدف: در نظام های بین المللی رتبه بندی دانشگاهی، دریافت جوایزی مانند نوبل و فیلدز از امتیاز بسیار بالایی برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش آگاهی از نحوه انتخاب پژوهشگر برتر در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و جوایز معتبر آن حوزه (مدال ایفلا و جایزه پرایس) با توجه به تداوم روش سنتی مکاتبه با بزرگان هر رشته توسط کمیته های جوایز نوبل و فیلدز است. از آن جا که تکیه بر استناد مورد اجماع متخصصان حوزه علم سنجی است، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که فهرست تعداد مقالات و استناد به آن ها در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی حاوی اسامی زنان پژوهشگر تا چه میزان برای اهدا جوایز معتبر در همین رشته کافی خواهد بود در واقع تا چه میزان بهره جستن از شاخص های علم سنجی سبب خواهد شد تا توجه اعضاء کمیته اعطای جوایز به دور از هرگونه خطای شناختی (اثر متیو) و سوگیری جنسیتی (اثر ماتیلدا) به استناد جلب شود چراکه به عنوان یک گروه از مجموعه شاخص های موثر برای تهیه و آماده سازی فهرست برندگان خود (اعم از زن و یا مرد) به نحو مقبول تر، مورد پذیرش بیشتر صاحب نظران جامعه علمی این حوزه است.روش: جامعه آماری این پژوهش کلیه مقالات پراستناد پژوهشگران حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی 49 سال اخیر (از سال 1970 تا دو ماهه اول سال 2019- کل مجموعه پوشش زمانی) داده های پایگاه اطلاعاتی وب آف ساینس است. هم چنین داده ها با استفاده از نرم افزارهای هیست سایت و وویس ویوور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. ضمن آن که روش این پژوهش به روش اسنادی و تحلیل استنادی بر کمیت مقالات تاکید دارد.یافته‎ها: آنچه تاکنون به دست آمده نشان می دهد 7.4 درصد از دریافت کنندگان جایزه درک دسولا پرایس از سال 1984 تاکنون زن هستند. اما عدم حضور زنان در این جایزه به رغم جایزه نوبل که به طور آشکار با خطاهای شناختی مرتبط دانسته شده ممکن است دارای دلایل دیگری چون برجسته بودن نقش مردان پژوهشگر و تعداد زیاد مقالات و آثار آن ها دانست. لذا با توجه به نقش استناد در جوایز حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی بتوان الگوی مناسبی برای سایر جوایز معتبر جهانی در کلیه حوزه ها ارائه داد.نتیجه‎گیری: الزاما مقالات دریافت کنندگان مدال پرایس و ایفلا در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، در زمره مقالات پراستناد رشته نبوده و میزان تولید مقاله و استناد به آثار آن ها، نمی توانسته از شاخص های تاثیرگذار بر نحوه اعطای جایزه به آن ها باشد. لذا برای افزایش تعداد برندگان زن در این حوزه، تنها توسعه کمی و کیفی بروندادهای پژوهشی کفایت نمی کند و به سایر فعالیت های وابسته به رشته نیاز است.

Keywords:

انتخاب پژوهشگر برتر , زنان پژوهشگر , مدال ایفلا , جایزه پرایس , رشته علم اطلاعات و دانش شناسی