سازه انگارانه و چگونگی اشغال ایران در شهریور 1320

اشغال ایران در شهریور1320 از سوی شوروی و انگلیس و همچنین جایگاه و نقش آمریکا در آن از بحث برانگیزترین مباحث تاریخ ایران معاصر است. رویدادی که با تحمیل فقر و فلاکتی فزاینده به پل پیروزی برای متفقین بدل گشت. اکثریت پژوهشگران تاریخ معاصر بر نقش ساختار به مثابه یگانه عامل اشغال ایران تاکید می ورزند و نقش کارگزار را در تحلیل خود نادیده می انگارند. بر این پایه سوالی که در این مقاله با آن مواجهیم این است که: آیا در تحلیل اشغال ایران لزوما می بایست از موضعی ساختاری به این رویداد نگریست و نقش کارگزار را نادیده انگاشت فرضیه ای که در این نوشتار در پی آزمون آنیم این است که تحلیل اشغال ایران از منظری ساختاری، به معنای تاکید فزاینده بر نقش و جایگاه متفقین، تحلیلی لزوما ناقص و تک بعدی است که در آن به وضوح مولفه کارگزار نادیده انگاشته می شود. بنابراین هدف اصلی مقاله این است تا نشان داده شود که به هیچ روی نمی توان این رویداد را تک عاملی تحلیل نمود؛ بلکه می بایست آن را به گونه ای دو وجهی دید که به تاثیرات متقابل ساختار و کارگزار اشاره دارد و در اثر نوع رابطه ایندو است که واقعیتی به نام اشغال ایران شکل گرفت.

Keywords:

نظریه سازه انگاری , اشغال ایران , متفقین , آلمان.