جلوه های توحیدربوبی درتفسیرالمیزان(بررسی کلیه آیات سوره های قرآن درموضوع توحیدربوبی برحسب نزول وترتیب مصحف)

علامه طباطبائی(ره)،شخصیتی است که جهان اسلام مرهون اندیشه های تفسیری،کلامی،فلسفی وعرفانی ایشان می باشد.تفسیرالمیزان دارای دوویژگی عمده وبرجسته جامعیت(محتواومنابع)وابتکاراست که آن رادربین تفاسیرشیعه واهل سنت ممتازساخته است ابتکاربه معنی نظریات بدیعی است که علامه درموضوعات مهم قرآنی ابرازداشته است.بدون شک ایجادپیوندمنطقی وفلسفی بین دوعلم تفسیروکلام ازابتکارهای علامه طباطبائی محسوب می شود.ایشان تمام تلاش خویش را در این راه صرف نمود تا تبیین کند که قرآن و متن قطعی دین در برخورد با مسائل کلامی و اصول فلسفی چه دیدگاه و پیامی را ارایه می دهد.علامه طباطبایی بانگارش تفسیرالمیزان کاربردفلسفه رادرعمق بخشیدن به فهم ماازآیات قرآن روشن ساخت.یکی از مهمترین کاربردهای این قواعددرآیاتی مشخص می شود که به طرح موضوع توحیدربوبی می پردازد.علامه طباطبایی تلاشی مستمر،وافر،همه جانبه وچشمگیردرخصوص برجسته نمودن معارف قرآن در خصوص توحیدربوبی داشته وکمترمفسری رامی توان دراین جهت گیری قرآن پژوهی همچون علامه طباطبایی یافت. برجستگی توحیدربوبی درقرآن یکی ازنوآوری های منحصربه فردوممتازعلامه طباطبایی محسوب می شود.پیشتازی علامه دراین خصوص برسائرمفسران شیعه واهل سنت معاصربسیارچشمگیر، روشن وبدیهی می باشد.متاسفانه این ویژگی ممتازودرخشان مورد غفلت قرآن پژوهان واقع گردیده وکمتر موردمداقه قرارگرفته است.منظورازتوحیدربوبی آن است که خداونددرسمت پروردگاری و پرورش وتربیت موجودات یکتاست.مخالفت بت پرستان بااسلام درتوحیدربوبی است نه توحیداولوهیت وخالقیت.علامه طباطبایی منتقدانه معتقداست که بیشترمفسرین میان آیاتى که از قرآن کریم درصدداثبات ربوبیت خداو توحیداودرربوبیت،ونفى شریک ازاو است ،وآیاتى که درمقام اثبات اصل صانع است،خلط کرده،وامربرایشان مشتبه شده است.بر این اساس مقاله حاضرسعی دربررسی ومعرفی جلوه های توحیدربوبی درتفسیرالمیزان خواهد داشت.داده های پژوهش طی مراحل مشخص وبراساس سه منبع ماخذشناسی تفسیر المیزان گردآوری گردید.نتایج پژوهش 35 موقعیت قرآنی راشامل 23 سوره و 141 آیه شناسایی نمود.آیات توحیدربوبی باتکیه برتفسیر المیزان فیش برداری،خلاصه نویسی وجمع بندی گردیده است.داده های پژوهش دردوبخش ترتیب مصحف وبرحسب نزول بررسیخواهندشد.نتایج آیات برحسب نزول نشان داده که موضوع توحیدربوبی مختص سوره های مکی بوده است( 22 سوره موردبررسی مکی وفقط سوره رعدمدنی بوده که البته برخی مفسران من جمله علامه طباطبایی رای برمکی بودن آن داده اند).نتایج نهایی آیات توحیدربوبی برحسب مصحف درپایان مقاله درقالب بیست عنوان به صورت موضوعی دسته بندی شده است.

Keywords:

علامه طباطبایی , تفسیرالمیزان , توحیدربوبی , تحلیل محتوای کیفی.