اولویت بندی عوامل و راهکارهای مدیریتی منابع آب جهت دستیابی به امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی (مطالعه موردی: دشت ساری نکا)

با توجه به پر رنگ شدن اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب کشاورزی در سالهای اخیر و به دنبال آن آثار سوء امنیت غذایی و پایداریکشاورزی، توجه به راهکارهای مدیریت منابع آب کشاورزی و لزوم اولویت بندی آنها در اعمال مناسب راهکارها بیش از پیش حائزاهمیت می گردد. لذا، در مطالعه حاضر از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای اولویت بندی راهکارهای مناسب جهتمدیریت پایدار منابع آب کشاورزی در قالب سه معیار یا راهکار اصلی اقتصادی، نهادی- اجتماعی و ساختاری براساس نظرات کارشناسان و متخصصان در منطقه ساری- نکا، با استفاده از نمونهگیری تصادفی و تکمیل پرسشنامه از متخصصین کشاورزی و منابع آب منطقه استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که از بین گزینه های مختلف راهکار ساختاری، اصلاح سیستم های آبیاری مزارع با وزن(0/66) نسبت به حمایت های دولتی و تغییر الگوی کشت در ارجحیت مهمتری می باشد. نصب کنتور با وزن (0/59) نسبت به قیمت-گذاری آب و تشکیل بازار آب برای راهکار اقتصادی و یکپارچه سازی اراضی با وزن (0/57) نسبت به فرهنگ سازی و ترویج و آموزشکشاورزان در مصرف بهینه آب برای راهکار نهادی- اجتماعی ارجحیت بالاتری را نتیجه داد. همچنین تاثیر ساختار سلسله مراتبی اولویت بندی راهکارهای مدیریتی نیز نشان داد که توجه به راهکارهای ساختاری با وزن (0/64)، راهکارهای نهادی- اجتماعی با وزن (0/27) و راهکار اقتصادی با وزن (0/12) به ترتیب در اولویت و ارجحیت بالاتری برای اعمال در برنامه ریزی های مدیریتی منابع آبمنطقه میباشند. لذا توصیه می شود که برای اثرگذاری نتیجه بخش تر و موثرتر مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی مورد توجه سیاست-گذاران و برنامه ریزان قرار گیرد.

Keywords:

مدیریت منابع آب , کشاورزی پایدار , اولویت بندی راهکارها