حکمت ساخت پل خواجو اصفهان

در دهه های اخیر، بخصوص بعد از جنگهای جهانی و صنعتی شدن جوامع، آرام آرام مدرنیته در جهان شکل گرفت. این تغییر و تحول، در همه ابعاد جامعه از فرهنگ گرفته تا هنر و معماری، را تحت تاثیر خود قرار داد. به مرور، کشورهای در حال پیشرفت هم از این تحولات بی نسب نماندند. در این میان، کشور پهناور ایران با قدمتی بیش از یک میلیون سال، سعی نمود از تحولات مدرنیته عقب نماند، در نتیجه پیشینه-سنت و هویت اصیل خود را به آرامی فراموش نمود وبه طبع آن، ساختمانهایی را بنا نمود که عمر مفید آنها بسیار کم است. لیک، بناهایی از دوران ایران باستان برجا مانده که با گذر زمان و وجود حوادث و بلایای مختلف هنوز پابرجاست؛ که میتوان در باب حکمت ساخت آنها، پژوهشهایی انجام داد تا راهگشا و راهنمایی برای معماران گردد تا در آینده ای نزدیک شاهد ساختمانهایی با شکوه-عظمت و پایدارو مستحکم باشیم. یکی از این بناهای باشکوه و تاریخی ایران، پل خواجو میباشد. این پل از دید گردشگران و جهانگردان، در زمره شاهکارهای معماری ایرانی-اسلامی به شمار میرود. مقاله پیشرو سعی دارد حکمت ساخت بنای پل خواجو را بررسی نموده و آن را تحت عنوان یک پژوهش، به معماران و علاقمندان ارائه نماید تا شاید، حکمت ساخت این بنای با ارزش، راهنمایی برای ساخت بناهای امروزی گردد تا شاهکارهایی را از این قرن، برای آیندگان خود به ارث بگذاریم. هدف اصلی این مقاله، پژوهش در باب معماری و هندسه، مصالح و تزئینات بکار رفته در بنای پل خواجو، و شناخت راهکارهای مورد استفاده در این بنا جهت جلوگیری از تخریب در برابر بلایای طبیعی میباشد. علت انتخاب بنای پل خواجو را میتوان به ماندگاری این پل-سد عظیم در زاینده رود و عدم تخریب آن بعد از مدتهای مدید اشاره نمود. بر اساس تحقیقات انجام شده برای این پژوهش، نتایجی حاصل گردید؛ از پل خواجو به عنوان سد در زاینده رود اصفهان استفاده میکردند که هنوز کاربری خود را حفظ نموده است.این سد از دوران صفویه تا امروز به عنوان یکی از شاهکارهای معماری ایران محسوب میشود ولی به مرور زمان، بناهای معاصر بخصوص سازه های مشابه این بنا مانند سدها، پایداری-استقامت و زیبایی خود را از دست داده در نتیجه تبدیل به بناهایی نامتعارف با فرهنگ ایرانی-اسلامی و ناپایدار گردیده اند که با کوچکترین اتفاق، فرو میریزد. این پژوهش در راستای اهداف تعیین شده، به روش کاربردی؛ و بر اساس گردآوری اطلاعات، تحقیق توصیفی-پس رویدادی میباشد.در جمعآوری اطلاعات از دو روش اسنادی )کتابخانه ای( و میدانی )مشاهده ای( استفاده شده است.

Keywords:

حکت , پل خواجو , سد , ساختار فضایی , مهندسی پل