بررسی اثر اسانس گیاهان مختلف بر کنترل بیماری پاخوره گندم، و مقایسه اثر آن با قارچکشهای کربوکسین تیرام و تیلت در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

بیماری پاخوره (Take-all) با عامل (Gaeumannomyces graminis var. tritici (Ggt یکی از بیماری های قارچی مهم ریشه و طوقه غلات در مناطق مختلف جهان به شمار می آید. در این آزمایش، اثر بازدارندگی اسانس گیاهان ترخون (Artemisia dracunculus)، نعناع فلفلی (Mentha × piperita) درمنه (Artemisia aucheri)، زیره سبز (Cuminum cyminum) و رازیانه (Foeniculum vulgare) در مقایسه با تاثیر قارچکشهای کربوکسین تیرام و تیلت بر بیماری پاخوره گندم در آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیاهان مزبور بعد از سترون کردن از طریق فیلتراسیون، در غلظت 400 قسمت در ملیون (PPM) و سموم قارچکش کربوکسین تیرام و تیلت در غلظت 2 در هزار به محیط کشت سیب زمینی – دکستروز- آگار افزوده شد و درون ظروف پتری به قطر دهانه9 سانتی متر توزیع گردید. سپس دیسکی از کشت هفت روزه جدایه قارچ Ggt از گندم در مرکز محیط کشت قرار داده شده و در دمای 24 درجه سانتیگراد در اینکوباتور نگهداری شدند. آزمایش با 4 تکرار انجام شد. پس از 7 روز قطر پرگنه قارچ Ggt با خط کش اندازهگیری شده و درصد بازدارندگی از رشد آن محاسبه گردید. جهت انجام آزمون های گلخانه ای، بعد از تیمار بذر گندم با اسانس گیاهان مزبورو سموم قارچ کش کربوکسین تیرام و تیلت، بذر ها در گلدان های با قطر دهانه 15 سانتیمتر، حاوی خاک سترون در 4 تکرار کشت شدند.حدود 15 گرم از مایه تلقیح قارچ Ggt در این گلدان ها اضافه گردید. گلدان ها به ژرمیناتور با دمای 24 درجه سانتیگراد و شرایط 16 ساعت نور و 8 ساعت تاریکی منتقل شدند. بعد از گذشت یک ماه، فاکتورهای رشدی شامل: وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، وزن تر ریشه،وزن خشک ریشه، طول ساقه، طول ریشه، و شدت بیماری بر اساس مساحت ناحیه آلوده شده طوقه گیاهچه گندم اندازه گیری شد. سمومقارچکش کربوکسین تیرام و تیلت، و اسانس گیاهان زیره سبز و درمنه در روی محیط کشت بالاترین درصد بازدارندگی از رشد قارچ Ggtرا نشان دادند. در تیمار با قارچکش های کربوکسین تیرام و تیلت، و اسانس گیاه درمنه بر روی گیاهچه های گندم در گلخانه ، گیاهچه هایگندم کمترین شدت بیماری پاخوره را در گلخانه نشان دادند.

Keywords:

اسانس گیاهی , پاخوره گندم , سموم قارچکش , Gaeumannomyces graminis var. Tritici