بررسی برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ 29 Q کینوا تحت تاثیر تابش پرتو گاما

پرتوهای یونساز ازجمله گاما، با ورود به داخل بافت و سلول، با مولکول های مختلف واکنش داده و رادیکال های آزاد را در سلول تولید می کنند. بسته به شدت پرتو، تغییرات مثبت یا منفی در فرایندهای مورفوفیزیولوژیک گیاهان ایجاد می شود لذا کاربرد موتاژن های فیزیکی مانند پرتو گاما برای ایجاد تنوع به خوبی اثبات شده است. در این مطالعه، به منظور بررسی تاثیر پرتو یونساز گاما بر گیاهان، ژنوتیپ Q29 کینوا در دزهای مختلف 125، 150، 175 و 200 گری در پژوهشکده کشاورزی هسته ای کرج، پرتوتابی و به همراه شاهد (بدون پرتوتابی) در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در سه صفت روز تا جوانه زنی، روز تا تشکیل گل آذین و همچنین روز تا مرحله سفت شدن دانه، جهش یافته های 200 گری اختلاف معنی داری با سایر جهش یافته ها و با شاهد نشان دادند. جهش یافته های 125 گری برای این صفات به جز صفت روز تا جوانه زنی، اختلاف معنی داری با شاهد نداشتند. در همین راستا براساس نتایج مقایسه میانگین، از میان جهش یافته های حاصل، تنها وزن هزاردانه دز 200 گری با شاهد اختلاف معنی داری را از خود نشان داد. بررسی ویژگی های محتوای کلروفیل کل، پرولین و کاتالاز نیز نشان دهنده اختلاف معنی دار هر چهار جهش یافته با شاهد بودند به طوریکه با افزایش سطح پرتوتابی، میزان کلروفیل کل و کاتالاز برگ کاهش و محتوای پرولین برگ افزایش یافت بطوریکه کمترین میزان کلروفیل کل مربوط به جهش یافته های 200 گری بود که با 175 گری اختلاف معنی دار نداشت. باتوجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق انتظار می رود دزهای 150 و 175 گری، سطوح مناسب تری برای دست یافتن به ژنوتیپ های مطلوب از نظر خصوصیات بذری باشد چراکه جهش یافته های 125 گری بیشترین و 200 گری کمترین نزدیکی را با ژنوتیپ های شاهد را داشته و همچنین وزن هزاردانه جهش یافته های 200 گری نیز به شدت نسبت به شاهد کاهش نشان داد.

Keywords:

کینوا , صفات مورفولوژیک , پرتو گاما , تنوع ژنتیکی , موتاسیون