بررسی ارتباط عوامل روانی- اجتماعی و انگیزشی با متغیرهای دموگرافیک در مددجویان مصرف کننده مواد

هدف پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط عوامل روانی- اجتماعی و انگیزشی با متغیرهای دموگرافیک در مددجویان مصرفکننده مواد انجام شد.روش این پژوهش یک تحقیق توصیفی-تحلیلی، مقطعی است. در ابتدا نسخه فارسی پرسشنامه 83 گویه ای سنجش عملکردروانی- اجتماعی و انگیزشی (TCU) نایت و همکاران (1994) در مصرف کنندگان مواد مخدر با روش orward-Backward آماده گردید. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مددجویان مصرف کننده مواد مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهرستان کرمانشاهدر سال 1397 بودند که به روش نمونه گیری در دسترس، نمونه ی به حجم 250 نفر انتخاب شدند. سپس برای تحلیل داده ها در ابتدااعتبار و پایایی ابزار توسط تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزارSPSS و تحلیل عاملی تائیدی مرتبه اول و دوم در نرم افزار LISRELصورت پذیرفت و سپس با توجه به مقیاس داده های دموگرافیک، از آزمون های ANOVA, T-Test، و ضریب همبستگی پیرسون جهت تحلیل رابطه بین متغیرهای دموگرافیک و عوامل روانی-اجتماعی و انگیزشی استفاده شد.یافته ها در مرحله اول، نتایج تحلیل محنوا و تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی نشان دادند که از 83 گویه پرسشنامه عملکرد روانیاجتماعی و انگیزشی نایت و همکاران (1994)، 55 گویه در قالب 11 عامل قابل استفاده هستند (28 گویه حذف شد). در مرحله بعد تحلیل روابط بین متغیرهای دموگرافیک و عملکرد روانی اجتماعی بیماران مصرف کننده مواد نشان داد،جنسیت، شغل، درآمد ووضعیت تاهل متغیرهای دموگرافیکی هستند که بر عملکرد روانی بیماران مصرف کننده مواد رابطه دارند (P05). اما میزان تحصیلات (P=0520)، محل سکونت (P=0375)، چگونگی مصرف (P=0821) وماده مصرفی (P=0542) یک رابطه معنادار با عملکرد اجتماعی فرد ندارند. بین سن، تعداد فرزند و سابقه مصرف بیماران و عملکرد روانی آنان یک رابطه منفی معنادار وجود دارد (P0.01). به عبارت دیگر با افزایش هر یک از متغیرهای دموگرافیک یاد شده عملکرد روانی بیماران کاهش می یابد. اما سابقه اولین مصرف بیماران از نظر سنی تاثیری بر عملکرد روانی آنان نداشت (P=0513) محل سکونت، شغل، درآمد و وضعیت تاهل متغیرهای دموگرافیکی هستند که بر عملکرد اجتماعی بیماران مصرف کننده مواد رابطه دارند (P05). اما جنسیت (P=0674)، میزان تحصیلات (P=0432)، چگونگی مصرف (P=0431) و ماده مصرفی (P=0739) یک رابطه معنادار با عملکرد اجتماعی فرد ندارند. همچنین، تحلیل روابط بین متغیرهای دموگرافیک و انگیزه درمان بیماران مصرف کننده مواد نشان داد، متغیرهای دموگرافیک تاثیرچندانی بر انگیزه درمان معتادین ندارند. در این بین تنها وضعیت تاهل معتادین با بعد آمادگی درمان یک رابطه معنادار داشته است(P0.05). بطوریکه افراد مطلقه دارای انگیزه بیشتری نسبت به سایرین بودند. همچنین افرادی که تعداد فرزند بشتری داشتند دارای انگیزه کمتری نسبت به سایرین برای درمان از خود نشان دادند (P0.05). سایر نتایج این تحقیق نیز نشان دادند که تمایل به درمان درافراد معتاد به یک نوع ماده مخدر بیشتر از افرادی است که معتاد به چند نوع ماده مخدر می باشند (P0.05).

Keywords:

عملکرد روانی اجتماعی , انگیزه , مصرف کنندگان مواد مخدر , متغیرهای دموگرافیک