ملاحظاتی در بهمن نامه به اعتبار حماسه ملی

یکی از داستان های منظوم کهن در ادبیات فارسی، بهمن نامه اثر حکیم ایرانشاه بن ابی الخیر است. بر اساس تعاریف، حماسه متضمن جنگ آوری و بهادری و شهسواریست و حماسه هر چه که باشد باید در بافتی از جنگ آوری مطرح می شود. بهمن نامه نیز داستان هایی در رزم های پی در پی و خونخواهی بهمن از سیستانیان دارد. اثری که از جمله آثار مهم حماسه ملی ایران ثبت گردیده است. اما این سخن که شاهنامه حکیم فردوسی معیار تشخیص حماسه تلقی گردد و داستان های حماسی تنها در آن سیاق تعریف گردند، نقدهایی را بر حماسی بودن بهمن نامه یا دیگر آثاری که پس از شاهنامه تالیف گردیدند بوجود آورده است. بهمن نامه داستانی است که در کنار منظومه های دیگری همچون برزونامه، گرشاسب نامه، بانو گشسب نامه، پس از اثر تابناک حکیم طوس در قرن پنجم سروده شد، اما این اثر به دلیل مغایرت با تفکرات برخی منتقدین، و البته تعارض با برخی از ساختارهای حماسه سرایی، نه تنها اثری حماسی تلقی نگردیده که ضد حماسه عنوان شده است. لذا پژوهش حاضر با بررسی حماسه و بسامد مختصات آن در این منظومه، ابهام موجود را نقد خواهد کرد.

Keywords:

ادبیات حماسی , بهمن نامه , حماسه ملی , تاریخ حماسه , حکیم ایرانشاه