سازه های موثر بر عملکرد محصولات کشاورزی با تاکید بر نقش ترویج: مطالعه موردی استان های فارس و خوزستان

کشاورزی یکی از ضروریات توسعه ملی و توسعه روستایی جهت تامین امنیت غذایی کشور به شمار می آید، به طوریکه بهره مندی مناسب و بهینه از عواملی نظیر مصرف بهینه نهاده ها(کود، سم و بذر مصرفی، ماشین آلات کشاورزی، نیروی کار)، برنامه ها و خدمات ترویجی، شرایط آب و هوایی(بارش، دما و رطوبت)، تعاونی های تولید کشاورزی و تکنولوژی های جدید می تواند نقش مهمی را در کاهش فقر ایجاد نماید. این پژوهش با هدف شناسایی سازه های موثر بر عملکرد محصولات کشاورزی در سطح شهرستان های دو استان فارس و خوزستان انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه 40 شهرستان در سطح دو استان فارس و خوزستان بود. جمع آوری اطلاعات این پژوهش با استفاده از روش اسناد پژوهی و مطالعه آمارنامه های کشاورزی انتشار یافته توسط وزارت جهاد کشاورزی و مرکز آمار ایران در سال زراعی 90-89 انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد در سطح شهرستان ها بین عملکرد محصولات مختلف از قبیل گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، جو دیم و برنج با متغیرهای برنامه ها و خدمات ترویجی(از جمله تعداد نشریات ترویجی، تعداد بازدید ترویجی، تعداد افراد آموزش دیده در دوره های ترویج کشاورزی)، تعداد افراد عضو تعاونی های روستایی، کود مصرفی در هکتار، میانگین بارش سالانه و ماشین آلات کشاورزی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نشان داد که از بین مجموعه متغیرها، 5 متغیر تعداد طرح های تحقیقی- ترویجی، تعداد جشنواره و نمایشگاه های ترویجی، برنامه های رادیویی و تلویزیونی(دقیقه)، میزان کود مصرفی در هکتار و میانگین دمای سالانه، قادرند 66 درصد از تغییرات متغیر عملکرد گندم آبی را پیش بینی کنند. برای کل تولید گندم آبی نیز از بین متغیرهای مستقل، 4 متغیر سطح زیر کشت گندم آبی، تعداد مزارع و باغات نمایشی، تعداد نشریات ترویجی توزیع شده و کود شیمیایی(تن)، قادرند 92 درصد از تغییرات متغیر کل تولید گندم آبی را پیش بینی نمایند.

Keywords:

عملکرد محصولات کشاورزی , ترویج کشاورزی , استان فارس , استان خوزستان