تطبیق مضمون آفرینی و تصویرسازی با عناصر شطرنج در آثار مولوی و دیوان خاقانی

توجه به بازی شطرنج در شعر اغلب شاعران کلاسی زبان فارسی دیده می شود، اما برخی از این شاعران، نگاه سمبولیک به آن دارند و معتقدند که در ورای بازی شطرنج و مهره های مربوط به آن، رازهایی نهفته است بنابراین، پی بردن به معنای نمادین شطرنج و مهره های آن نیازمند مطالعه و بررسی آثار این شاعران است. یکی از مضامین مشترک در شعر خاقانی ومولوی، توجه به شطرنج واصطلاحات مربوط به آن است، بدین معنا که هرکدام از این دو شاعر با استفاده از این بازی، افکار وباورهای خودرا به تصویر کشیده اند. از این رونوشتار حاضر بر آن است تا با روش توصیفی تحلیلی، مضمون آفرینی و تصویرسازی عناصر شطرنج در آثار مولوی ودیوان خاقانی را تطبیق دهد ورویکرد این دو شاعر را نسبت به بازی شطرنج، بررسی وتحلیل نماید. بررسی های اولیه، نشان می دهد، خاقانی از شطرنج و اصطلاحات مربوط به آن برای مفاهیم حکمی و بندگونه استفاده کرد ودر مقابل، مولوی، با توجه به مشرب عرفانیش، از این بازی و اصطلاحات آن بیان عقاید عرفانی بهره برده است. قابل ذکر است که خاقانی و مولوی بیان این اهداف از آرایه های ادبی چون، تشبیه استعاره و کنایه استفاده کرده اند.

Keywords:

شطرنج , شعر سنتی , خاقانی , مولوی.