تحلیل عناصر ساختاری و محتوایی دو سفرنامه تمثیلی بر اساس رویکرد بینامتنی (رساله الغفران و کمدی الهی)

دنیای خیال انگیز داستان، از جمله سفرنامه های تمثیلی گاه به ماورای این جهان گام می نهد: به دوزخ، برزخ و بهشت. آثار داستانی نیز گاه از مرزهای ملی خود درمی گذرند و به عرصه ادبیات جهانی وارد می شوند. از میان گونه سفرنامه های تمثیلی، میتوان به رساله الغفران ابوالعلاء معری اشاره کرد. این اثر که به جهان اسلام تعلق دارد، همراه با باورهای اسلامی خود به غرب رفت و آثاری چون کمدی الهی دانته را تحتتاثیر قرار داد. در این مقاله، با رویکرد بینامتنی، به مقایسه ساختاری و محتوایی این دو اثر پرداختهخواهد شد. با وجود برخی تفاوت ها میان این دو اثر، شاخصه های همسان بسیاری در میان آنها میتوان یافت. با وجود آنکه کمدی الهی یکی از نمونه های مسلم در گونه ادبی خود در سطح جهان است، اما فضل تقدم رساله الغفران را نمی توان نادیده گرفت، تقدم و تاثیرگذاریای که بی شک از برتری های این اثر است.

Keywords:

ادبیات تطبیقی , بینامتنیت , رساله الغفران , معری , کمدی الهی , دانته