استعاره مفهومی نفس در مثنوی مولوی

بر اساس مطالعات زبان شناسی شناختی، استعاره صرفا صناعتی ادبی نیست؛ بلکه اصطلاحی است که یک حوزه مفهومی را به کمک حوزه دیگری قابل فهم می سازد. مطالعات و بررسی های لیکا و جانسون نشان داد استعاره نه تنها قلمرو زبانی، بلکه اندیشه و عمل را نیز در بر گرفته است. آنها با طرح اهمیت استعاره در زبان روزمره، بر این باورند که ماهیت زبان انسان استعاری است. در استعاره مفهومی با سه حوزه اصلی: مبدا، مقصد و نگاشت روبه رو هستیم. یکی از مباحث مهم در مثنوی مولانا مقوله نفس است که از نظر اخلاقی قابل تامل است. پژوهش های چندی نیز در این خصوص صورت گرفته است. در این جستار تلاش شده است چگونگی مفهوم سازی نفس در شش دفتر مثنوی از دیدگاه استعاره مفهومی بررسی شود. هدف اصلی در این جستار، شناسایی و تبیین مفهوم سازی نفس بر اساس استعاره مفهومی لیکاف در شش دفتر مثنوی است. نتایج نشان می دهد که نفس به عنوان حوزه مقصد، به واسطه حوزه های مبدا بسیاری مفهوم سازی می شود. نفس مفهومی انتزاعی است که حوزه های مبدا آن را قابل تجسم می سازند. با توجه به اینکه تمرکز مولانا در مثنوی، بیش از همه بر نفس اماره بوده است، فراوانی بار منفی استعاره ها به خوبی آشکار است

Keywords:

استعاره مفهومی , لیکا , جانسون , مثنوی مولانا , نفس اماره