مددکاری اجتماعی و رویکرد آن در قبال آسیب دیدگان اجتماعی
نویسنده: جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی
مددکاری اجتماعی به عنوان یک حرفه و رشته دانشگاهی، نقشی حیاتی در حمایت و توانمندسازی آسیب دیدگان اجتماعی ایفا می کند.
این حرفه با تمرکز بر روی افراد، خانواده ها و جوامع، می کوشد تا مشکلات اجتماعی را ریشه یابی کرده و با ارائه خدمات و مداخلات تخصصی، به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند.
آسیب دیدگان اجتماعی طیف وسیعی از افراد را شامل می شوند، از جمله افرادی که با فقر، اعتیاد، خشونت خانگی، بی خانمانی، بیماری های روانی و معلولیت دست و پنجه نرم می کنند.
این مقاله به بررسی رویکرد مددکاری اجتماعی در قبال آسیب دیدگان اجتماعی می پردازد.
آسیب های اجتماعی پدیده های پیچیده ای هستند که ریشه در عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارند.
شناخت این عوامل و تاثیر متقابل آن ها بر یکدیگر، برای مداخله موثر مددکاران اجتماعی ضروری است.
در این بخش به بررسی انواع آسیب های اجتماعی و گروه های آسیب پذیر می پردازیم:
- فقر و نابرابری اجتماعی: فقر و نابرابری از جمله مهم ترین عوامل ایجاد آسیب های اجتماعی هستند که می توانند منجر به بیکاری، بی سوادی، سوءتغذیه و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی شوند.
- اعتیاد: اعتیاد به مواد مخدر و الکل، یکی از جدی ترین آسیب های اجتماعی است که تبعات فردی و اجتماعی فراوانی دارد.
- خشونت خانگی: خشونت خانگی شامل هرگونه رفتار آزاردهنده فیزیکی، روانی، جنسی و اقتصادی در محیط خانواده است.
- بی خانمانی: بی خانمانی به معنای نداشتن مسکن ثابت و امن است و افراد بی خانمان در معرض آسیب های مختلفی قرار دارند.
- بیماری های روانی: بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی می توانند عملکرد اجتماعی افراد را مختل کنند.
- معلولیت: افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی، اغلب با چالش های اجتماعی و تبعیض مواجه هستند.

مددکاران اجتماعی در کار با آسیب دیدگان، به اصول و ارزش های حرفه ای پایبند هستند.
برخی از این اصول عبارتند از:
- احترام به کرامت انسانی: مددکاران اجتماعی به کرامت ذاتی همه افراد احترام می گذارند و به آن ها به عنوان افرادی مستقل و توانمند نگاه می کنند.
- حق تعیین سرنوشت: مددکاران اجتماعی به حق افراد در تعیین سرنوشت خود باور دارند و به آن ها در تصمیم گیری هایشان کمک می کنند.
- محرمانگی: مددکاران اجتماعی اطلاعات شخصی مراجعین خود را محرمانه نگه می دارند.
- عدالت اجتماعی: مددکاران اجتماعی برای برقراری عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری تلاش می کنند.
- توانمندسازی: مددکاران اجتماعی به توانمندسازی افراد و جوامع برای حل مشکلات خود باور دارند.
مددکاران اجتماعی از روش ها و رویکردهای مختلفی برای مداخله در مشکلات آسیب دیدگان استفاده می کنندآسیب دیدگان اجتماعی
برخی از این روش ها عبارتند از:
- مداخله فردی: این رویکرد بر روی فرد آسیب دیده تمرکز می کند و با استفاده از تکنیک های مشاوره و روان درمانی، به او در حل مشکلاتش کمک می کند.
- مداخله گروهی: در این رویکرد، افراد با مشکلات مشابه در گروه های حمایتی قرار می گیرند و از طریق تعامل با یکدیگر و به اشتراک گذاشتن تجربیات خود، به بهبودی دست می یابند.
- مداخله خانوادگی: این رویکرد بر روی روابط خانوادگی و تعاملات اعضای خانواده تمرکز می کند و به حل مشکلات خانوادگی کمک می کند.
- مداخله اجتماعی: این رویکرد بر روی تغییر شرایط اجتماعی و ساختاری که منجر به ایجاد آسیب های اجتماعی می شوند، تمرکز می کند.
مددکاری اجتماعی نقش مهمی در حمایت و توانمندسازی آسیب دیدگان اجتماعی ایفا می کند.
با شناخت آسیب های اجتماعی، پایبندی به اصول و ارزش های حرفه ای و استفاده از روش های مداخله موثر، مددکاران اجتماعی می توانند به بهبود کیفیت زندگی افراد و جوامع کمک کنند.
همکاری بین مددکاران اجتماعی، سازمان های دولتی و غیردولتی و خود جامعه، برای مقابله با آسیب های اجتماعی و ایجاد جامعه ای سالم تر و عادلانه تر ضروری است.
مرجع: پایگاه خبری مددکارنیوز