ماهیت حقوقی ایجاب

در مورد ماهیت حقوقی ایجاب غوغایی به پاست برخی از نظریه پردازان اعتقاد دارند که ایجاب یک واقعه حقوقی ارادی است[1]عده ای دیگر اعتقاد به ایقاع بودن ایجاب دارند[2]و در نهایت برخی هم گفته اند که ایجاب فقط رکنی از ارکان عقد است[3]ولی به نظر نگارندگان ، نظر نزدیک تر به صواب آن است که بین دو نوع ایجاب یعنی ایجاب ساده و ایجاب همراه با التزام باید قائل به تفکیک شویم و ایجاب ساده را صرفا رکنی از ارکان عقد بدانیم اما ایجاب همراه با التزام را ایقاع محسوب کنیم چون ایجاب ملزم ، بدون الحاق قبول به آن منشا تعهد می گردد و در طول مدت اجل برای موجب ایجاد تعهد می کند[4]همچنین ایجاب در عقود غائبین نیز در مدت صدور ایجاب تا قبل از الحاق قبول منشا تعهد برای موجب است بنابراین اگر "الف" از طریق مکاتبه ، ایجابی به "ب" در هزاران کیلومتر آن طرف تر بفرستد زمان صدور ایجاب با زمان صدور قبول متفاوت است در این فرض موجب موظف است در طول مدتی که معمولا طول می کشد تا طرف مقابل از اعلام قبول آگاه گردد بر ایجاب خود باقی بماند چنانکه علامه محمد جعفر جعفری لنگرودی نیز ایجاب ملزم در عقد غائبین را دارای ماهیت ایقاعی دانسته اند[5]در حقیقت این ایجاب ، موجب تعهد ترک عدول از ایجاب در مدتی است که در آن مدت این ایجاب را لازم شمرده اند در برخی از نظام های حقوقی جهان نیز گرایش به به چنین نظر و دیدگاهی به وضوح مشاهده می شود[6]

[1] کتاب حقوق تعهدات؛ قراردادها نوشته ژان لوک اوبر فرانسوا کولار دوتیول ترجمه مجید ادیب

[2] دکتر امیری قائم مقامی حقوق تعهدات جلد دوم صفحه۴۶

[3] دکتر جلیل قنواتی در کتاب حقوق قراردادها در فقه امامیه جلد دوم صفحه ۱۰ ، دکتر محمد مهدی توکلی در کتاب آموزش جامع حقوق مدنی جلد ۱ صفحه ۲۲۶ ، دکتر مهدی شهیدی در کتاب تشکیل قراردادها و تعهدات صفحه ۲۰۰ مطلب شماره ۱۶۷

[4] دکتر ناصر کاتوزیان در کتاب قواعد عمومی قراردادها صفحه ۳۱۶ مطلب شماره ۱۶۵

[5] الفارق جلد 1 صفحه 483

[6] طبق ماده ۶۲ قانون مدنی لهستان ایجاب در عقد غائبین ایقاع است و منشا تعهد می باشد و با موت موجب آن تعهد ساقط نمی شود و ورثه موجب قائم مقام او می شوند