نگاهی حقوقی به شرایط فرزندخواندگی در ایران

نگاهی حقوقی به شرایط فرزندخواندگی در ایران

امیرحسین صفدری محقق و پژوهشگر علم حقوق

از آنجا که برخی از افراد بنا به دلایلی توانایی بچه دار شدن ندارند در حقوق کشور ما شرایطی پیش بینی شده است که این افراد بتوانند با توجه به شرایطی سرپرستی یک کودک را قبول کنند که این مسله یک کار بسیار نیکو و پسندیده می باشد. مطابق با قوانین موجود در کشور ما سازمان بهزیستی متولی نگهداری از کودکان بدسرپرست و بی سرپرست می باشد و خانواده های متقاضی فرزندخواندگی می توانند این کودکان را به سرپرستی بپذیرند. 

بر اساس ماده 1 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب سال 1392 قانونگذار ما به صراحت بیان می کند: سرپرستی کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست به منظور تامین نیازهای مادی و معنوی آنان، با اذن مقام معظم رهبری و مطابق مقررات این قانون صورت می گیرد.

چه افرادی می توانند سرپرستی یک کودک را بر عهده بگیرند؟

مطابق با قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب سال 1392 قانونگذار ما می گوید: امور مربوط به سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست، با سازمان بهزیستی کشور است و کلیه اتباع ایرانی مقیم ایران و ایرانیان مقیم خارج می توانند سرپرستی کودکان و نوجوانان مشمول این قانون را با رعایت مقررات مندرج در آن و با حکم دادگاه صالح برعهده بگیرند.

افراد ذیل برابر قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست می توانند سرپرستی این کودکان را برعهده داشته باشند: 

الف) زن و شوهری که پنج سال از تاریخ ازدواج آنان گذشته باشد و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط به این که حداقل یکی از آنان بیش از سی سال سن داشته باشد(چنانچه بنابر تشخیص سازمان پزشکی قانونی امکان بچه دار شدن زوجین وجود نداشته باشد، درخواست کنندگان از شرط مدت ۵ سال مستثنی خواهند بود).

 ب) زن و شوهر دارای فرزند مشروط بر این که حداقل یکی از آنان بیش از سی سال سن داشته باشد.

 ج) دختران و زنان بدون شوهر، درصورتی که حداقل سی سال سن داشته باشند، منحصرا حق سرپرستی دختران را خواهند داشت.

شرایط درخواست کننده سرپرستی کودک چیست؟

در ماده 6 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست قانونگذار ما شرایط درخواست کنندگان سرپرستی این کودکان را بیان کرده است:

 الف) تقید به انجام واجبات و ترک محرمات.

 ب) عدم محکومیت جزایی موثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی.

 ج) تمکن مالی.

 د) عدم حجر.

 ه) سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی.

 و) نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل.

 ز) صلاحیت اخلاقی.

 ح) عدم ابتلاء به بیماری های واگیر و یا صعب العلاج.

 ط) اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

بر اساس تبصره۲ ماده 6 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست درصورتی که متقاضی سرپرستی، ادعای یافتن طفلی را بنماید و ادعای وی در دادگاه ثابت شود، چنانچه واجد شرایط مندرج در این قانون برای سرپرستی باشد در اولویت واگذاری سرپرستی قرار می گیرد. 

در ماده ۷ قانون فوق الذکر به صراحت بیان شده: درخواست کنندگان نمی توانند بیش از دو کودک یا نوجوان را سرپرستی نمایند، مگر در مواردی که کودکان یا نوجوانان تحت سرپرستی اعضای یک خانواده باشند.