بررسی جرم انگاری عدم ثبت واقعه ازدواج در حقوق ایران

جرم انگاری عدم ثبت ازدواج ، در حقوق ایران نخستین بار در قانون ازدواج مصوب 1310 مطرح شد و طبق متده 1 این قانون ، کسانی که ازدواج خود را در یکی از دفاتر ثبت ازدواج به ثبت نمی رسانند ، مستحقق یک تا شش ماه حبس هستند ، اما پس از انقلاب اسلامی در قانون تعزیرات مصوب 1362 عدم ثبت ازدواج در شمار اعمال مجرمانه ذکر نشد و ماده 1 قانون مصوب 1310 و ماده 17 قانون حمایت خانواده نیز از سوی شورای نگهبان خلاف شرع اعلام شد (نظریه شماره 1488 مورخ پنجم آذر 1363). باوجود اعلام خلاف شرع بودن جرم انگاری عدم ثبت ازدواج مجدا در قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 جرم انگاری عدم ثبت ازدواج مورد توجه قرار گرفت و در ماده 645 این قانون کسانی که بدون ثبت رسمی ازدواج اقدام به ازدواج می کنند ، مستحقق مجازات حبس تا یکسال دانسته شده اند ؛ مجازاتی بیشتر از آنچه در قانون رژیم سابق مقرر شده بود.این قانون نیز مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت ، سپس در قانون حمایت خانواده مصوب 1391 با مقدار زیادی انعطاف ، مجازات حبس که در ماده 645 قانون مجازات اسلامی به صورت تعیینی مطرح شده بود ، به صورت تخییری تغیر یافت و به حبس تا شش ماه یا جزای نقدی درجه پنج تبدیل شد و به نوعی مورد نسخ ضمنی قرار گرفت.به دنبال آن ، یک سال بعد ،ماده 645 قانون مجازات اسلامی که مجازات یک سال حبس را برای عدم ثبت ازدواج مقرر می داشت ، طی ماده 58 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 نسخ صریح شد و در حال حاضر نیز این قانون به قوت خود پابرجاست و با وجود عدم تغیر سایر بخش های تعزیرات قانون مجازات اسلامی 1375 این بخش از آن صریحا نسخ شده است.

منبع:دیدار، عبدالحکیم و صادقیان لمراسکی، محدثه،1401،بررسی قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ از منظر کیفری،تحولات،راهکارها،وچالشها،اولین همایش ملی تحولات قانونگذاری در زمینه استحکام خانواده و مدیریت اختلافات،دامغان،https://civilica.com/doc/1582072