مروری بر مدلهای زیست مهندسی برای تعیین نقش ریشه ها در مسلح سازی خاک

جاده سازی در جنگل و مناطق کوهستانی میتواند سبب افزایش وقوع زمین لغزش در آن منطقه شود و نیاز است دامنه های اطراف جاده ها به ویژه در مناطق کوهستانی پایدارسازی شود. برای پایدارسازی دامنه های اطراف جاده ها میتوان از روشهای فنی (یعنی استفاده از مصالح غیرزنده) که هزینه بر است یا روشهای زیست مهندسی (یعنی استفاده از پوشش گیاهی) استفاده کرد. یکی از عوامل محدودکننده فنون زیست مهندسی عدم شناخت از ویژگیهای سیستم ریشهای گونه ها، خواص مکانیکی و مکانیسم مسلح سازی خاک توسط ریشه ها است. از حدود 50 سال پیش تاکنون مدلهای مختلف برای برآورد مقدار مسلح سازی خاک توسعه یافته و مورد استفاده قرار گرفته اند. اولین مدل جهانی در برآورد مقدار مسلح سازی ریشه، مدل Wu است مدلی ایستا بوده و تا به امروز کاربرد وسیعی داشته است. از معایب مدل Wu میتوان به بیشبرآوردی مقدار مسلح سازی خاک اشاره کرد که در خارج کشور از حدود 12 سال پیش و به تازگی در داخل کشور برای اصلاح آن ضرایب تصحیح ارائه شده است. مدلهای پویا (مانند FBM، RBM و (RBMw مدلهای جدیدتری هستند که در مطالعات جدید بیشتر مورد استفاده محققان قرار گرفته است. مدلهای پویا، بر خلاف مدلهای ایستا، دارای دقت بیشتری در براورد مسلح سازی هستند، اما نیاز به تجهیزات پیشرفتهتر و اندازهگیری پارامترهای بیشتری دارند که کاربرد آنها را محدودتر کرده است. بنابراین به منظور استفاده کارآمد از علم زیست مهندسی در جنگل، شناخت مدلهای مناسب و کالیبره کردن مدلها امری ضروری بنظر میرسد.

Keywords:

مسلح سازی خاک , زیست مهندسی , سیستم ریشه , تنش های محیطی , پایداری دامنه.