طراحی آب شیرین کن مناسب برای گلخانه مجهز به تاسیسات مدیریت پساب

در اغلب دشت های استان اصفهان همانند بسیاری دیگر از دشت های کشور بدلیل برداشت بیش از حد از سفره های آب شیرین و نیز خشکسالی های پیاپی، شوری منابع آب در حال افزایش است. نتیجه این امر از دست رفتن امکان کشاورزی سنتی است که به بیکاری کشاورزان انجامیده است. یک راه حل در این رابطه جایگزینی کشاورزی مرسوم با کشت در محیط های کنترل شده است که افزایش بهره وری آب را بدنبال دارد. شوری منابع آب یک عامل محدود کننده توسعه گلخانه هاست. درحال حاضر در سطح کشور استفاده از دستگاه های اسمز معکوس برای شوری زدایی آب در گلخانه ها در حال گسترش است. بهرحال در این روش نمک زدایی با تولید پساب شور همراهست که دفع آن به محیط زیست مطلوب نبوده و میتواند شوری اراضی و آبهای زیرزمینی را بدنبال داشته باشد. هدف از انجام پروژه حاضر ارایه روشی برای حل معضل پساب شور ناشی از نمک زدایی بوده است. بدین منظور ابتدا با بررسی مبانی طراحی واحدهای اسمز معکوس و نیز استفاده از نرم افزار طراحی آن ها، هزینه های نمک زدایی آب برای درصد مختلف بازیابی آب شیرین محاسبه گردید. درصد بازیابی معیاری از حجم و شوری پساب شور تولیدی در یک واحد نمک زدا است. نتایج نشان داد که برای آبهایی با شوری بین 3 تا 15 میلی زیمنس بر سانتیمتر هزینه های واحد نمک زدا برای تولید هر مترمکعب آب شیرین در دامنه بازیابی بین 45 تا 85 درصد تقریبا ثابت است و بنابراین بسته به شرایط مناسب برای مدیریت پساب میتوان درصد مناسب را انتخاب نمود بدون اینکه تاثیر قابل ملاحظه ای بر هزینه های نمک زدایی داشته باشد. در مرحله بعد مدیریت پساب شور برای وضعیت های مختلف منطقه بررسی شد و روش مناسب پیشنهاد گردید. در مناطقی که آب کشاورزی به مقدار کافی وجود داشته باشد بهترین راه حل اختلاط پساب شور با آب کشاورزی است مشروط بر آنکه آب پس از اختلاط برای کشاورزی منطقه محدودیتی نداشته باشد. در این حالت با توجه به ضرورت ذخیره پساب شور در ماه های سرد سال بهتر است درصد بازیابی تا حد امکان افزایش یابد تا هزینه های ذخیره سازی به حداقل برسد. در مناطقی که شوره زار، دریاچه های آب شور یا زهکش آب شور وجود داشته باشد میتوان پساب شور را در آنها تخلیه نمود. در این حالت درصد بازیابی با توجه به محدودیت های زیست محیطی انتخاب می شود. مدیریت پیشنهادی برای مدیریت پساب شور در سایر مناطق شامل استفاده از پساب شور در سامانه های فن و پد گلخانه ها و خشک کردن پساب بسیار شور حاصل در حوضچه های تبخیری است. در این حالت حداکثر درصد بازیابی ممکن آب شیرین و ذخیره سازی پساب شور در ماه های سرد سال در یک استخر جداگانه توصیه می شود. کلمات کلیدی: گلخانه، نمک زدایی، هزینه، پساب شور، اسمز معکوس، حوضچه تبخیر، فن و پد