تعیین مقادیر مناسب نیتروژن در سیستم بدون خاکورزی تحت شرایط مختلف رطوبتی برای زراعت ذرت

به منظور بررسی اثرات تنش رطوبتی بر میزان نیتروژن مصرفی ذرت، در سامانه کشت بی خاک ورزی، طی دو سال، با استفاده از طرح آماری اسپلیت بلوک مرکب در مکان و با اجرای یک سیستم آبیاری بارانی تک شاخه، برهمکنش چهار سطح صفر، ‮‭135‬ ، ‮‭180‬ و ‮‭225‬ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره و چهار میزان آب ‭(I‬،4I،3I،2I1 به ترتیب معادل ‮‭9600‬ ، ‮‭8550‬ ، ‮‭7500‬ و ‮‭6400‬ متر مکعب در هکتار) مطالعه شد. در روش کشت، بی خاک ورزی قبل از کشت هیچ گونه عملیات خاک ورزی انجام نشد و عمل کشت با دستگاه مستقیم کار انجام گرفت. میانگین نتایج دو ساله این تحقیق نشان داد که تیمارهای آبی با تاثیر معنی دار (‮‭01.0‬‭> P) ‬بر ارتفاع و قطر بوته ها موجب تاثیر معنی داری (‮‭01.0‬‭> P) ‬بر عملکرد تر و خشک علوفه و جذب کل نیتروژن و تاثیر معنی دار (‮‭05.0‬‭> P) ‬بر جذب کل روی شدند. مقادیر مختلف نیتروژن نیز با تاثیر معنی دار (‮‭01.0‬‭> P) ‬بر قطر بوته ها موجب افزایش معنی داری (‮‭05.0‬‭> P) ‬بر عملکرد تر و خشک علوفه و افزایش معنی دار (‮‭01.0‬‭> P) ‬جذب کل نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی علوفه شدند. اثرات اصلی آب و نیتروژن بر میزان کربن آلی خاک پس از برداشت در سطح 1% معنی دار بود. در بین تیمارهای آبیاری بیشترین میانگین عملکرد تر و عملکرد خشک علوفه از کاربرد ‮‭8550‬ متر مکعب اب در هر هکتار و در بین تیمارهای نیتروژن بیشترین میانگین عملکرد تر و عملکرد خشک از کاربرد ‮‭180‬ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص به دست امد. در مجموع نتایج نشان داد که 1) تولید ذرت به شدت وابسته به میزان آب مصرفی است و در هر سطحی از نیتروژن، تنش رطوبتی موجب کاهش عملکرد علوفه گردید. 2) میزان اثربخشی نیتروژن وابسته به میزان آب آبیاری بود به طوری که اگر آب عامل محدود کننده نبود (تیمار I1)، مصرف نیتروژن از صفر تا سطح ‮‭180‬ کیلوگرم در هکتار، عملکرد علوفه خشک از ‮‭29‬ تن به ‮‭36‬ تن در هکتار ی افزایش یافت اما زمانی که آب عامل محدود کننده بود (تیمار I4)، افزایش نیتروژن نه تنها تاثیری بر عملکرد علوفه خشک نداشت بلکه کاربرد ان عملکرد ماده خشک را کاهش داد. 3) بیشترین میانگین عملکرد تر و عملکرد خشک (به ترتیب ‮‭61/083‬ و ‮‭38/408‬ تن در هکتار) از کاربرد توام ‮‭180‬ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و ‮‭8550‬ متر مکعب در هکتار (تیمار I2N‮‭180‬ ) به دست آمد. این تیمار برای شرایط مشابه قابل توصیه می باشد. 4) تفاوت معنی داری بین این تیمار و تیمار I3N‮‭90‬ (کاربرد توام ‮‭90‬ کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و ‮‭7500‬ متر مکعب در هکتار) وجود نداشت بنابر این در صورتی که میزان آب آبیاری محدودتر باشد این تیمار را می توان پیشنهاد نمود. 5) کمترین عملکرد علوفه تر و خشک از کاربرد تیمار I4 N‮‭270‬کمترین مقدار آب و بیشترین مصرف نیتروژن (تیمار I4 N‮‭270‬) به دست آمد. این یاقته نشان می دهد که مصرف بالای نیتروژن راهکار مناسبی برای جبران کمبود آب نیست و بجای آن راهکارهای دیگر از جمله انتخاب سطح زیر کشت بر اساس میزان آب موجود بایستی بکار گرفته شود. کلید واژه ها: آبیاری بارانی تک شاخه، تنش رطوبتی، ذرت علوفه ای، نیتروژن.