تولید ارقام گندم برای مقاومت به زنگ ساقه نژاد‭(Ug99 ) ‬و خصوصیات زراعی و کیفی مناسب برای کشت در مناطق معتدل کشور

در این پروژه در سه محور برای بدست آورن لاینها و ارقام مقاوم به زنگ سیاه نژاد ‭Ug‬‮‭99‬ اقدام گردید. ابتدایا از میان ژرم پلاسم در حال چرخش در برنامه به نژادی اقلیم معتدل اقدام به ارسال لاینهای مراحل پیشرفته و امید بخش برنامه به کنیا گردید تا با ارزیابی در شرایط اپیدمی این بیماری در مزرعه عکس العمل آنها مشخص گردد و در صورت وجود مقاومت در این مواد ارسالی در معرفی ارقام جدید در نظر گرفته شود. در محور دوم به اجرای برنامهصهای دورگ گیری و تولید نسلصهای F1 مورد نیاز این تحقیق از سال زراعی ‮‭1388-1389‬ اقدام گردید. ژرم پلاسم تولید شده از این طریق در نسلهای در حال تفکیک اقلیم معتدل مورد انتخاب و استخراج لاین خالص قرار گرفتند. در محور سوم سه تلاقی برتر انجام شده برای مقاومت به زنگ سیاه نژاد ‭Ug‬‮‭99‬ از طریق روش تولید لاینهای دابلد هاپلویید پی گیری شدند. در محور اول در خصوص لاینهای امید بخش در دست معرفی با توجه به در نظر گرفتن سایر خصوصیات مهم از جمله پتانسیل عملکرد، عکس العمل نسبت به بیماری های مهم دیگر مانند زنگ زرد، زنگ قهوه ای ، کیفیت نانوایی و سایر خصوصیات زراعی مهم سه لاین امید بخش واجد شرایط معرفی و نامگذاری بودند که اطلاعات زنگ سیاه حاصل شده در شناسنامه معرفی آنها لحاظ گردیده است. این لاینهاکه با کدهای ‮‭89-7‬‭-WS-‬‮‭10-85‬ ، ‭WS ‬و ‮‭90-16‬‭-M ‬مشخص شده اند، وضعیت قابل قبولی نسبت به بیماری زنگ سیاه نژاد ‭Ug‬‮‭99‬ نشان داده اند و واکنش آنها نیمه حساس یا نیمه مقاوم بوده است. دو لاین ابتدایی با نامهای بترتیب سیروان و بهاران نامگذاری شده اند و لاین سوم تحت معرفی و نامگذاری است. در محور دوم طی اداره نسلصهای در حال تفکیک ‭( F‬2‭-F‬6) با توجه به صفات زودرسی، تیپ بوتهص، مقاومت به ریزش، مقاومت به خوابیدگی، ارتفاع بوته و مقاومت به بیماریصها برای این پروژه بر اساس پدیگری در نهایت تعداد ‮‭21‬ لاین انتخاب شدند. لاینصهای انتخاب شده در سال زراعی ‮‭1392-1393‬ به منظور بررسی مقاومت به بیماری زنگ سیاه نژاد ‭Ug‬‮‭99‬ به کشور کنیا ارسال شدند که نتایج نشان داد جمعا ‮‭13‬ لاین به دو بیماری زنگ سیاه و زنگ زرد مقاومت قابل قبول نشان دادند و برای ادامه بررسی در برنامه به نژادی گندم نان اقلیم معتدل در نظر گرفته شدند. در محور سوم از سه دورگ برتر ایجاد شده، تعداد ‮‭35‬ لاین دابل هاپلویید تولید شد که برای انجام ارزیابی های اولیه و تکثیر بذر در سال زراعی ‮‭1394-1395‬ در مزرعه بخش تحقیقات غلات زیر سیستم میست مورد کشت قرار گرفتند. این لاینها پس از ارزیابی در کنیا به چرخه ارزیابی ژرم پلاسم برنامه به نژادی گندم اقلیم معتدل وارد می شوند و نوید بخش معرفی ارقام مقاوم در آینده خواهند بود. واژه های کلیدی: دورگ گیری، لاینهای دابلد هاپلویید، مقاومت به بیماری، زنگ سیاه، گندم