مطالعات خاکشناسی آبادان در کناره اروندرود (واحدهای عمرانی ‭KO1 ‬تا ‭KO5 ‬و ‭KQ1‬، ‭KQ5‬، ‭KQ8)‬

دشت رسوبی آبادان با خاک مطبق سنگین و آهکی و سطح ایستابی بالا، از سده های گذشته به روش پایدار جزر و مدی، آبیاری و زهکشی شده است. با کاهش کمیت و کیفیت آب رودخانه های جاری در منطقه و وقوع جنگ تحمیلی، مطالعات متعدد برای تبدیل این روش سنتی به روش های مدرن آبیاری و زهکشی از پنج دهه پیش آغاز شده و در بعضی نخلستان های منطقه، به اجرای سامانه های نوین آبیاری و زهکشی منجر شده است. این پژوهش، به عنوان مقدمه ای جهت بررسی وضعیت اراضی در نخیلات منطقه آبادان و ارایه پیشنهادهای اصلاحی مرتبط با مسایل آبیاری و زهکشی، در واحدهای عمرانی ‭KO ‬و ‭KQ ‬در کناره اروندرود طی سال های ‮‭1393‬ و ‮‭1394‬ به اجرا درآمد. به همین منظور، ‮‭16‬ سایت در منطقه، شناسایی و جایابی شد که در آنها با تشریح پروفیل خاک تا عمق دو متر و چاهک های تا عمق سه متر، نمونه برداری از لایه های شناسایی شده صورت گرفته و برای تعیین ویژگی های شیمیایی- فیزیکی خاک به آزمایشگاه ستاد موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی منتقل گردید. همچنین آزمایش های تعیین نفوذپذیری و هدایت هیدرولیک خاک در مجاورت پروفیل ها انجام پذیرفت. نتایج، نشانگر آن بوده است که خاک های آبادان همگون بوده و در گروه خاک های ‭Gleysols ‬طبقه بندی می شود. خاک های منطقه، دارای سه لایه متمایز می باشد. لایه قهوه ای رنگ اول با ضخامت کمتر از ‮‭80‬ سانتی متر، لایه سطحی و زنده خاک است که بسته به مدیریت اعمال شده، شرایط شور و سدیمی و هدایت هیدرولیک متفاوت دارد و در هر پروژه عمرانی و کشاورزی، نیازمند توجه ویژه است. لایه دوم با ضخامت کمتر از یک متر حاوی نشانه های شرایط اکسیداسیون و احیای ناشی از نوسان سطح ایستابی است و با وجود ترک های عمودی و وارفتگی در شرایط خیس مشخص می شود. ویژگی ها و رفتار این لایه و عمق آن، همواره محل اختلاف بوده و به عنوان جایگاه زهکشی، مناسب به نظر نمی رسد. لایه سوم دایما اشباع بوده و شرایط لایه خاکستری یا زیتونی رنگ ‭gley ‬بر آن حاکم است. با نگاهی جامع و با توجه به شرایط اقلیمی، اجتماعی، اقتصادی، منابع آب و خاک و برنامه های توسعه و آبادانی منطقه ؛ پیشنهاد موکد این مطالعه، اعمال دقت و ظرافت حداکثری برای هر عملیات عمرانی و کشاورزی از جمله تعیین کاربری، تسطیح، آبشویی، خاک ورزی، آبیاری، زهکشی، و مدیریت بهینه اراضی می باشد. انجام مطالعات تفصیلی ارزیابی قابلیت و تناسب اراضی با هدف مدیریت پایدار منابع آب و خاک و محیط زیست توصیه می گردد. واژه های کلیدی: آبادان، لایه بندی خاک، زهکشی، هدایت هیدرولیک، مدیریت اراضی