بررسی روش های مختلف تهیه زمین برای کشت گندم پس از برنج در جنوب خوزستان

طرح حاضر در سال زراعی ‮‭1392-93‬ در مزرعه کشاورزی واقع در شمال شهرستان خرمشهر (‮‭70‬ کیلومتری جنوب اهواز- حوزه رودخانه کارون) اجرا شد. مزرعه آزمایشی حدود ‮‭1/5‬ هکتار مساحت داشت، که پس از برداشت برنج در آبان ماه، به سه قسمت مساوی ‮‭0/5‬ هکتاری تقسیم بندی شد. بقایای برنج پشت کمباینی از مزرعه خارج شده و فقط بقایای ایستاده در سطح زمین باقی ماند. با نمونه گیری از سطح مزرعه، میزان بقایای ایستاده به طور میانگین ‮‭2700‬ کیلوگرم بر هکتار اندازه گیری شد. قبل از کاشت گندم، نمونه گیری از خاک مزرعه برای تجزیه آن از عمق های‮‭0 30‬ سانتی متر انجام شد و مقدار کود مصرفی بر اساس آزمون خاک، نیاز گیاه و مقدار ازت معین گردید. سپس تیمارهای خاک ورزی حفاظتی پیشنهادی به شرح زیر اجرا گردید: تیمار اول ‭(T‬1): تهیه زمین با استفاده از 2 باردیسک عمود برهم و کشت با خطی کار ، تیمار دوم ‭(T‬2): تهیه زمین با استفاده از چیزل پیلر و کشت با خطی کار و تیمار سوم ‭(T‬3): کشت با دستگاه بی خاک ورز. به طور کلی، بر اساس نتایج حاصله از این آزمایش، برای کشت گندم پس از برنج در مناطق جنوبی استان خوزستان که دارای بافت رسی- سیلتی باشند، بسته به نوع ماشین ها و ادوات در دسترس، به ترتیب اولویت، یکی از روش های دوبار دیسک، گاوآهن قلمی یا چیزل به جای روش مرسوم پیشنهاد گردید. استفاده از چیزل پیلر برای تهیه زمین کشت گندم در صورتی پیشنهاد می گردد که مشکل تراکم خاک (سخت لایه) وجود داشته باشد. استفاده از روش بی خاک ورزی برای کشت گندم در صورتی توصیه می گردد که مشکل علف هرز، تراکم خاک و عدم رعایت تناوب زراعی وجود نداشته باشد. در غیر این صورت احتمال کاهش عملکرد وجود خواهد داشت، که با توجه به هزینه بالای عملیات بی خاک ورزی، این روش مقرون به صرفه نخواهد بود. واژهای کلی دی: کم خاک ورزی، بی خاک ورزی، بقایای برنج، گندم، عملکرد