بررسی و انتخاب در توده ها و نسل های در حال تفکیک گندم نان و آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی در اقلیم گرم و مرطوب شمال

در این بررسی‮‭339‬جمعیت F2 از کراس های گرگان و ‮‭120‬ جمعیت F2 از کراس های کرج ، ‮‭379‬ شماره از نسل ‮‭255‬ ،F3 شماره از نسل ‮‭77‬ ،F4 شماره از نسل ‮‭121‬ ،F5 شماره از نسل ‮‭1410‬ ،F6 شماره از نسل F7 شرکت داشتند که با استفاده از روش شجره ای- بالک تغییر یافته مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. در بررسی‮‭339‬جمعیت F2 از کراس های گرگان و ‮‭120‬ جمعیت F2 از کراس های کرج ، ابتدا گزینش فامیل ها (جمعیت ها) پس از مرحله گلدهی در مزرعه انجام و سپس انتخاب بوته ها از داخل جمعیت های انتخابی بعداز توسعه کامل بیماری های برگی و سنبله با در نظر گرفتن صفاتی همچون وضعیت مناسب بوته از نظر ارتفاع، فرم سنبله، استحکام و یکنواختی ساقه ها، مقاومت یا تحمل سنبله ها نسبت به ریزش دانه انجام شد، آنگاه از هر بوته انتخابی به طور جداگانه یک سنبله انتخاب و با دست کوبیده و بذر آن بطور جداگانه از نظر امراض بذری مانند بلک پواینت‭(Black point) ‬، بیماری فوزاریومی سنبله و چروکیدگی دانه مورد ارزیابی مجدد قرارگرفت که در نهایت بذور ‮‭2552‬ شماره انتخاب و جهت بررسی در نسل F3 سال بعد در شرایط آب و هوایی مغان منظور گردیدند. در بررسی ‮‭379‬ شماره نسل F3 که به روش سنبله به ردیف ‭(Head row) ‬در ایستگاه تحقیقات مغان کشت شده بود، پس از انتخاب مزرعه ای و حذف بذور چروکیده و بیمار، سر انجام بذر ‮‭948‬ شماره گزینش و جهت ادامه بررسی در شرایط تنش گرمای آخر فصل ایستگاه تحقیقات گنبد منظور گردید. در نسل F4 تعداد ‮‭255‬ شماره در ایستگاه تحقیقات گنبد به روش سنبله به ردیف ‭(Head row) ‬کشت شد که پس از انتخابات مزرعه ای و آزمایشگاهی، سرانجام ‮‭99‬ شماره جهت ادامه بررسی در نسل F5 سال بعدگزینش شدند. در نسل F5 نیز تعداد ‮‭77‬ شماره در ایستگاه تحقیقات بایع کلا ساری مورد بررسی قرار گرفتند که پس از انتخاب بوته های مطلوب و کوبیدن آن ها به طور مجزا و حذف بذور چروکیده و بیمار، در نهایت بذر ‮‭162‬ شماره جهت ادامه مطالعه در نسل F6 نتخاب گردیدند. در ایستگاه تحقیقات گرگان نیز ‮‭121‬ شماره از نسل F6 به روش بوته به ردیف ‭(Plant row) ‬کشت و پس از ظهور بیماری های برگی همچون سفیدک پودری، زنگ زرد، زنگ قهوه ای، سپتوریوز برگ و فوزاریوم سنبله، انتخاب تک بوته ها انجام و پس از کوبیدن آن ها به تفکیک و حذف بذور چروکیده و بیمار سر انجام بذور ‮‭600‬ شماره گزینش و برای ارزیابی در نسل F7 سال بعد منظور گردیدند. در بررسی ‮‭1410‬ شماره نسل F7 در شرایط ایستگاه تحقیقات گرگان پس از ظهور بیماری های برگی و سنبله و بازدید تک تک شماره ها در داخل مزرعه، آنهایی را که از نظر کلیه صفات زراعی و مورفولوژیکی مناسب بوده و از خلوص و یکنواختی مناسبی نیز برخوردار بودند گزینش و پس از کوبیدن و جدا کردن بذر آنها توسط خوشه کوب و حذف بذور چروکیده و بیمار، نهایتا بذر ‮‭120‬ لاین جهت شرکت در آزمایش مقدماتی مقایسه عملکرد ایستگاهی ‭(PWSN) ‬سال بعد انتخاب گردیدند. همچنین در گرگان در آزمایش مقدماتی مقایسه عملکرد ایستگاهی ‭(PWSN) ‬تعداد ‮‭668‬ لاین گندم همراه با ارقام مروارید و گنبد به عنوان شاهد و بر اساس وزن هزار دانه و تراکم ‮‭350‬ بذر در متر مربع با ماشین کاشت آزمایشات و در مساحت ‮‭7/2‬ متر مربع کشت شدند. مقایسه ژنوتیپ ها بر اساس صفات زراعی و مرفولوژیک مطلوب و واکنش آنها به بیماری ها انجام گرفت که سرانجام ‮‭65‬ لاین انتخاب و برای آزمایش یکنواخت سراسری ‭(PRWYT) ‬منظور گردید. واژه های کلیدی: گندم نان، گزینش نسلهای در حال تفکیک، آزمایش مقدماتی مقایسه عملکرد ایستگاهی