ارزیابی مقاومت ارقام چغندرقند داخلی و خارجی نسبت به بولتینگ در کشت پاییزه

تحقیق حاضر به منظور ارزیابی مقاومت ارقام چغندرقند داخلی وخارجی نسبت به بولتینگ و همچنین مقایسه صفات کمی و کیفی آنها در کشت پاییزه ، در دو آزمایش ‮‭16‬ رقمی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ‮‭1389-90‬ در مناطق دزفول و مغان اجرا گردید(در مشهد آزمایش اجرا نشد). در این آزمایش ها ‮‭27‬ رقم خارجی به همراه سه رقم چغندر قند منوژرم هیبرید دا خلی شامل یک رقم منوژرم هیبرید در حال معرفی ، رقم تجارتی رسول و رقم شاهد ‮‭9597‬ حساس به بولتینگ با هم مقایسه شدند. نتایج نشان داد که ارقام از لحاظ عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر سفید، درصد بولتینگ، درصدقند سفید، درجه خلوص شربت خام و ناخالصی های سدیم، پتاسیم و نیتروژن مضره موجود در خمیر ریشه در سطح احتمال یک درصد باهم اختلاف آماری داشتند. از لحاظ عملکردشکر سفید نتایج آزمایش ‮‭233989‬ (منطقه دزفول) نشان داد که رقم ‭Antek ‬با عملکرد ‮‭16/57‬ تن در هکتار بیشترین و رقم منوژرم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) با ‮‭8/ 41‬ تن در هکتار کمترین عملکرد شکر سفید در هکتار را تولیدنمودند. ارقام ‭Antek ‬، ‭Azaba‬، و ‭Vico ‬به ترتیب با عملکرد ‮‭61 16/57‬،/‮‭15‬ و ‮‭15/25‬ تن شکر سفید در هکتار برترین ارقام آزمایش بودند. از نظر مقاومت به بولتینگ نیز بیشترین درصد بولتینگ به میزان ‮‭39/21‬ درصد به رقم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) اختصاص داشت. ارقام ‮‭001‬ ‭Rasoul ‬، ‭S.B.S.I ‬و ‭ST‬‮‭12038‬ به ترتیب با درصد بولتینگ ‮‭4/13‬ ، ‮‭2/36‬ و ‮‭0/27‬ درصد کمترین میزان بولتینگ را دارا بودند. سایر ارقام به عنوان ارقام مقاوم فاقد بولتینگ بودند. متوسط درصد بولتینگ در این آزمایش ‮‭2/87‬ درصد بوده است. نتایج آزمایش ‮‭233889‬ (منطقه دزفول) نیز حاکیست که از نظر عملکرد شکر سفید، رقم ‭Spartak ‬با عملکرد ‮‭17/25‬ تن در هکتار بیشترین و رقم منوژرم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) با ‮‭7/ 80‬ تن در هکتار کمترین عملکرد شکر سفید در هکتار را تولیدنمودند. ارقام ‭Spartak ‬و ‭Hi‬‮‭0541‬ به ترتیب با عملکرد ‮‭17 /25‬ و ‮‭15/ 68‬ تن شکر سفید در هکتار برترین ارقام آزمایش بودند. از لحاظ صفت درصد بولتینگ نیز بیشترین درصد بولتینگ به میزان ‮‭56/33‬ درصد به رقم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) اختصاص داشت. ارقام ‭Veles ‬و ‭Rasoul ‬به ترتیب با درصد بولتینگ ‮‭4/73‬ و ‮‭4/78‬ درصد کمترین میزان بولتینگ را دارا بودند. سایر ارقام بدون بولتینگ به عنوان ارقام مقاوم شناخته شدند. متوسط درصد بولتینگ در این آزمایش ‮‭4/72‬ درصد بوده است. در ارتباط با آزمایشات مشهد و مغان شایان ذکر است که در مشهد آزمایش اجرا نشد و در منطقه مغان نیز تمام ژنوتیپ های مورد آزمایش تحت تاثیر شرایط آب و هوایی خاص منطقه به شدت ایجاد ساقه های گلدهنده ( بولتینگ) نمودند و قابل نتیجه گیری نبودند . واژه های کلیدی: چغندرقند ، بولتینگ ، ، تحمل