ارزیابی بازتاب های فیزیولوژیکی ژنوتیپ های مختلف لوبیا تحت شرایط تنش خشکی و مطالعه برخی از پارامترهای رشد

در این پژوهش، هشت ژنوتیپ لوبیا از گروه های مختلف سفید، قرمز و چیتی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفتند. ژنوتیپ های لوبیا شامل لاینصهای قرمز D‮‭81083‬ و‭AND‬‮‭1007‬ و رقم اختر، لاین-های سفید 1‭-WA‬‮‭4502‬ و ‮‭17‬‭-WA‬‮‭4531‬ و لاینصهای چیتی ‭COS‬‮‭16‬، ‭MCD‬‮‭4011‬ و ‭KS‬‮‭21486‬ بود. در شرایط آبیاری نرمال، آبیاری بر اساس ‮‭55-60‬ میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر و اعمال تنش آبی از زمان ظهور سومین سه برگچهصی لوبیا تا مرحله رسیدگی بر اساس ‮‭100-110‬ میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. در طول دوران رشد و نمو، از صفات مورفولوژیکی و رویشی و زایشی و برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد و اجزای عملکرد یادداشت برداری شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپصهای مورد بررسی تفاوت معنیصدار داشتند. در مجموع شرایط آبیاری نرمال و تنش، بیشترین عملکرد کرت به ترتیب با میانگین ‮‭4/95‬ کیلوگرم و ‮‭4/93‬ کیلوگرم از لاینصهای ‭COS‬‮‭16‬ و ‭AND‬‮‭1007‬ به دست آمد. آبیاری نیز اثر معنیصدار بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه داشت. تنش کمبود آب، در کل ژنوتیپصها باعث کاهش ‮‭50‬ درصدی عملکرد دانه گردید. در هر دو شرایط، لاینصهای ‭AND‬‮‭1007‬ و ‭COS‬‮‭16‬ بیشترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. در شرایط تنش، بیشترین شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی مربوط به لاین ‭AND‬‮‭1007‬ بود. در مجموع دو شرایط، لاین ‭KS‬‮‭21486‬ زودرسصترین ژنوتیپ با بیشترین شاخص برداشت دانه بود. با توجه به نتایج حاصل، بر اساس عملکرد دانه لاین ‭COS‬‮‭16‬ از گروه چیتی و لاین ‭AND‬‮‭1007‬ از گروه قرمز برای شرایط متغیر رطوبتی پیشنهاد میصشود. در گروه چیتی، با توجه به درشتصتر بودن دانه لاین ‭MCD‬‮‭4011‬ نسبت به سایر لاینصها، این لاین نیز گزینه مناسبی برای معرفی میصباشد چون از بازارپسندی خوبی نیز برخوردار است. واژههای کلیدی خشکی، صفات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد، لوبیا.