گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی مدیریت بقایای گیاهی سویا و مصرف کودهای شیمیایی بر عملکرد گندم در استان مازندران

بدلیل خارج نمودن بقایای گیاهی و یا سوزاندن آن در مزرعه و هم چنین مصرف نا متعادل کودهای شیمیایی، مواد آلی اکثر زمینهای کشاورزی رو به کاهش نهاده به نحوی که خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک نا مطلوب گشته و نقصان عملکرد محصولات کشاورزی را سبب شده است. اگر مواد آلی خاک را با اعمال روشهایی از جمله مصرف کودهای شیمیایی، کود سبز و اضافه نمودن بقایای گیاهی افزایش دهیم با مصرف بهینه کودهای شیمیایی می-توان عملکرد کمی و کیفی محصول را به حد مطلوب رساند. به همین منظور آزمایشی در قالب طرح اسپلیت بلوک (نواری) که در آن بقایای گیاهی در پلات اصلی شامل‭: (A‬1) خارج کردن تمام بقایای گیاهی، ‭(a‬2) زیر خاک کردن تمام بقایای گیاهی، ‭(a‬3) سوزاندن تمام بقایای گیاهی، ‭(a‬4) پخش کردن بقایای گیاهی و همچنین کودهای شیمیایی (ازت، فسفر، پتاسیم، منیزیم و روی) در پلات فرعی شامل‭: (b‬1) توصیه کودی بر اساس آزمون خاک و ‭(b‬0) بدون مصرف کودهای شیمیایی (شاهد) در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی بایعکلا ازسال ‮‭1385‬تا به مدت 4 سال زراعی به اجرا در آمد. آزمایش در دو دوره کشت گردید، در دوره اول سویا کشت گردید و بعد از برداشت، تیمارهای بقایای گیاهی سویا و کودهای شیمیایی برای کشت گندم اعمال گردید. دوره دوم مثل دوره اول در یک قطعه دیگر تکرار شد. نتایج نشان داد که مصرف بقایای گیاهی در سالهای مختلف بر عملکرد دانه گندم در سطح 5 درصد معنی دار شد و بیشترین عملکرد دانه با اعمال زیر خاک کردن تمام بقایای گیاهی در سال دوم بدست آمد. مقایسه میانگین های تیماری از طریق دانکن در سطح 5 درصد نشان داد که با زیر خاک کردن بقایای گیاهی همراه با مصرف کودهای شیمیایی ‭( A‬2B1) بیشترین عملکرد دانه گندم(‮‭3/65‬ تن در هکتار) بدست آمد. پخش سطحی بقایای گیاهی همراه با مصرف کودهای شیمیایی ‭( A‬4B1) با بیشترین عملکرد کاه گندم در گروه اول قرار گرفت، که نسبت به سایر تیمار ها قابل توجه می باشد. با استفاده از تجزیه و تحلیل نهایی‭(Marginal) ‬اقتصادی، تیمارهای مختلف با هم مقایسه شدند و تیمارهای زیر خاک کردن بقایای گیاهی همراه با مصرف و بدون مصرف کود های شیمیایی به عنوان تیمارهای برتر انتخاب شدند و از تیمار زیر خاک کردن بقایای گیاهی همراه با مصرف کودهای شیمیایی با منافع خالص ‮‭10366/5‬ هزار ریال در هکتار بیشترین منافع خالص حاصل شد که نسبت به تیمار های دیگر دارای برتری نسبی داشت. کلمات کلیدی: ارزیابی اقتصادی، کودهای شیمیایی ، گندم، مدیریت بقایای گیاهی سویا