مطالعه نظام کشاورزی حفاظتی در منطقه معتدل، از دیدگاه کارآیی مصرف انرژی و بازده اقتصادی

این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر کشاورزی حفاظتی بر بهره وری انرژی و اقتصادی نظام های زراعی و مقایسه آن با نظام های زراعی رایج اجرا شده است. در این مطالعه شاخص های مرتبط با انرژی و همچنین بهره وری اقتصادی آنها با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار درشرایط اقلیمی ایستگاه تحقیقات کشاورزی گناباد طی سال های 95-91 مورد بررسی قرار گرفت. عوامل این مطالعه عبارت بودند از شیوه های مختلف خاک ورزی شامل شیوه متداول خاک ورزی، شخم کاهش یافته وشیوه بدون خاک ورزی یا کشت مستقیم در کرت های اصلی و سه سطح مدیریت بقایای گیاهی شامل بدون بقایا، حفظ 30% و 60% بقایا در کرت های فرعی قرار گرفتند. این مطالعه در دو سیستم تناوبی رایج منطقه شامل گندم ،گندم، جو، پنبه،گندم و همچنین سیستم تناوبی پایدار شامل گندم ، پنبه، گندم، سورگوم، خربزه، گندم مورد برسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین مصرف انرژی از مقدارکل انرژی برای هر دو تناوب رایج و پایدار به نهاده های الکتریسیته، کودهای شیمیایی و سوخت دیزل به ترتیب با میانگین مصرف 44، 22 و 11 درصد تعلق داشته است.همچنین نتایج تجزیه واریانس و تحلیل های آماری شاخص های انرژی نشان داد که اثر شیوه خاک ورزی بر برخی ازشاخص های انرژی درسطح(p≤0.05) معنی دار بود. اما اثر بقایا و اثر متقابل خاک ورزی × بقایا بر هیچ کدام از شاخص های انرژی معنی دار نبوده است. نتایج حاکی از آن بودکه کاهش خاک ورزی با افزایش شاخص کارایی مصرف انرژی در تناوب رایج و پایدار منطقه همراه بود. از طرفی بررسی های انجام شده نشان داد که بهره وری اقتصادی با کاهش خاک ورزی برای محصولاتی مانندگندم و جو افزایش یافته است. کارایی مصرف انرژی در شیوه کشت مستقیم و خاک ورزی کاهش یافته در مقایسه با خاک ورزی متداول در تناوب رایج به ترتیب 18 و 7 درصد افزایش داشته است. واژه های کلیدی: خاک ورزی، بقایا، کارایی مصرف انرژی، بهره وری اقتصادی، تناوب