پایش فاکتورهای بیماریزایی قارچ Blumeria graminis f.sp. hordeiعامل بیماری سفیدک پودری جو در مناطق مختلف ایران

بیماری سفیدک پودری با عامل قارچی Blumeria graminis f.sp. hordeiیکی از مهم ترین بیماریهای جودر دنیاست که در ایراننیز در اغلب مناطق کشور شیوع دارد و به عنوان مهمترین بیماری جو شناخته می شود. عامل بیماری دارای تنوع ژنتیکی زیادی بوده و از توانایی بالایی برایایجاد نژاد های فیزیولوژیک جدید و شکستن ژنهای مقاومت برخوردار می باشد. این تحقیق به منظور شناسایی فاکتورهای بیماریزایی سفیدک پودری جو در جمعیت قارچ عامل بیماری در مناطق مهم شیوع این بیماری در کشور انجام شد.به این منظور خزانه های تله (Trap nurseries) متشکل از 89 لاین و رقم ،شامل رقم پالاس و 18 لاینتقریبا ایزوژنیک با ژن(یا ژنهای) مقاومت مشخص، یک سری تکمیلیشامل 34 رقم با ژن(ژنهای) مقاومت مشخص و یا نامشخص، به همراه 35 رقم تجاریداخلیو لاین امیدبخشانتخابی و در حال معرفی در شرایط آلودگی طبیعی در ایستگاه های تحقیقاتی7 منطقه از کشور شامل مشهد، کرج ،ساری، گرگان ، شیراز، اهواز و دزفول کشت شد. نتایج ارزیابی لاینهای ایزوژنیک افتراقی و سری تکمیلی در مناطق مختلف کشور نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی در جمعیت محلی پاتوژن سفیدک پودری جو در این مناطق می باشد. ژنهای مقاومت Mlk(1),Mlp,Mlat, MlLa,Mlh, Mla22 وMlkدارای بیشترین فراوانی ویرولانس در مناطق اجرای آزمایش بودند و به عنوان ژنهای مقاومت غیر موثر در ایران گزارش می شوند. بیماریزایی برای ژن مقاومت Mlp که در تحقیقات قبلی در اغلب مناطق کشور موثر بوده است در مناطق مشهد، گرگان، ساری، دزفول و اهواز مشاهده شد. نتایج این بررسی همچنین نشان دهنده ظهور فاکتورهای بیماریزایی جدید برای ژن مقاومت MlLaدر مناطق مشهد، گرگان و ساری، بیماریزایی برای ژنهای مقاومت Mlg و MlCP در مشهد، گرگان و دزفول و بیماریزایی برای ژن مقاومت Mla3 در مشهد می باشد. ژن مقاومت mlo5 در همه مناطق اجرای آزمایش، ژنهای مقاومت Mla7, Ml(No3), Mla9, Mla13 و Ml(Ru3))در همه مناطق اجرای آزمایش بجز دزفول، ژن های مقاومت Mla10, Ml(Du2), Mla12, Ml(Em2) در همه مناطق اجرای آزمایش بجز گرگان و دزفول و ژن مقاومت Mla8 در همه مناطق اجرای آزمایش بجز مشهد و دزفول موثر بودند.بر اساس نتایج این بررسی ژنهای مقاومتMla7, Ml(No3), mlo5 Mla9, Mla13, ، Ml(Ru3),Mla10, Ml(Du2), Mla12, Ml(Em2), به عنوان منابع مقاومت موثر جهت استفاده در در برنامه های به نژادی جو شناسایی شدند.این اطلاعات در برنامه ریزی برای تولید ارقام مقاوم به سفیدک پودری جو مورد استفاده قرار خواهد گرفت.واژه های کلیدی: ارقام ایزوژنیک، تنوع ژنتیکی، جو ،سفیدک پودری، فاکتورهای بیماریزایی