تهیه کلکسیون مرجع ارقام تجاری ذرت ایران با استفاده از صفات مورفولوژیکی

این آزمایش به منظور بررسی تمایز و تعیین مشخصات ‮‭23‬ رقم ذرت با استفاده از صفات مورفولوژیک مندرج در دستورالعمل آزمونهای تمایز، یکنواختی و پایداری‭(DUS Testing) ‬اتحادیه بین المللی حمایت از ارقام جدیدگیاهی ‭(UPOV) ‬انجام شد. ‮‭23‬ رقم ذرت به نام های ‭KSC‬‮‭301‬، ‭KSC‬‮‭302‬، ‭KSC‬‮‭400‬، ‭KSC‬‮‭500‬، ‭KSC‬‮‭600‬، ‭KSC‬‮‭647‬، ‭KSC‬‮‭700‬، ‭KSC‬‮‭704‬، ‭KSC‬‮‭711‬، ‭NS‬‮‭444‬، ‭NS‬‮‭540‬، ‭NS‬‮‭640‬، ‭NS‬‮‭770‬، ‭NS‬‮‭3014‬، ‭NS‬‮‭4015‬، ‭NS‬‮‭6010‬، ‭BC‬‮‭666‬، ‭BC‬‮‭678‬، ‭DC‬‮‭370‬، ‭AS‬‮‭71‬، ‭BOLSON‬، ‭SIMON ‬و ‭Maxima ‬درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در در سال زراعی ‮‭90‬ در مزرعه موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج کشت گردیدند. ‮‭31‬ صفت کم ی و کیفی آزمونهای تمایز، یکنواختی و پایداری در ذرت مشاهده، اندازه گیری و ثبت گردیدند. ابتدا ارقام بر اساس صفت گروهبندی کننده تیپ بلال دانه به چهار گروه تقسیم شدند به طوریکه ارقام ‭KSC‬‮‭711‬ و‭KSC‬‮‭600‬ با تیپ دانه شیشه ای در گروه اول و ارقام ‭NS‬‮‭60‬، ‭KSC‬‮‭500‬، ‭SIMON ‬و ‭NS‬‮‭640‬ با تیپ دانه تقریبا شیشه ای در گروه دوم و ارقام ‭BOLSON‬، ‭NS‬‮‭770‬، ‭NS‬‮‭4015‬، ‭AS‬‮‭71‬، ‭BC‬‮‭678‬، ‭NS‬‮‭444‬، ‭MAXIMA‬، ‭DC‬‮‭370‬، ‭BC‬‮‭666‬، ‭NS‬‮‭3014‬ و ‭NS‬‮‭540‬ با تیپ دانه متوسط در گروه سوم و ارقام ‭KSC‬‮‭301‬، ‭KSC‬‮‭302‬، ‭KSC‬‮‭647‬، ‭KSC‬‮‭400‬، ‭KSC‬‮‭704‬ و ‭KSC‬‮‭700‬ دارای تیپ دانه دندان اسبی در گروه چهارم قرار گرفتند. ارقام داخل هر گروه نیز بر اساس صفات کیفی رنگیزه آنتوسیانین در پایه پوشه گل تاجی، رنگیزه آنتوسیانین کاکل بلال، شدت رنگیزه پوشه های دانه در روی چوب و زاویه بین محور اصلی و شاخه های جانبی گل تاجی از یکدیگر متمایز گردیدند و بدین ترتیب ‮‭23‬ رقم مورد بررسی به طور کامل از هم تفکیک شدند. به منظور بررسی بیشتر تمایز ارقام با استفاده از صفات کم ی، تجزیه واریانس و مقایسه میانگین با آزمون حداقل تفاوت معنی دار ‭(LSD) ‬داده ها انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده نشان داد که ارقام مورد بررسی از نظر ‮‭12‬ صفت کم ی(تاریخ ظهور پرچم، تعداد شاخه های جانبی اولیه گل تاجی، زمان ظهور کاکل بلال، طول محور اصلی از بالای پایین ترین شاخه جانبی گل تاجی، طول محور اصلی از بالای بالاترین شاخه جانبی گل تاجی، ارتفاع بوته، نسبت ارتفاع محل قرار گرفتن بالاترین بلال به ارتفاع بوته، عرض پهنک برگ، طول دمگل بالاترین بلال، طول بلال، قطر بلال و تعداد ردیف های دانه بلال) تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد هستند. نتایج به دست آمده از مقایسه دو به دوی موجود بین ‮‭23‬ رقم (‮‭253‬ جفت مقایسه) نشان داد که تاریخ ظهور پرچم ‮‭241‬ جفت، زمان ظهور کاکل بلال نه جفت، طول محور اصلی از بالای پایین ترین شاخه جانبی گل تاجی یک جفت و عرض پهنک برگ نیز یک جفت (مجموعا ‮‭252‬ جفت مقایسه) رقم را در سطح معنی دار %1 از هم متمایز نمود در حالی که صفات تاریخ ظهور پرچم ‮‭241‬ جفت، طول محور اصلی از بالای پایین ترین شاخه جانبی گل تاجی ‮‭10‬ جفت و تعداد شاخه های جانبی اولیه گل تاجی دو جفت رقم (در مجموع کلیه ارقام) را از یکدیگر تفکیک نمودند. واژه های کلیدی: ذرت، تمایز، صفات مورفولوژیک.