واکنش ارقام تجارتی چغندرقند به بیماری های ریزومانیا و پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه در شرایط مزرعه

بیماری ریزومانیا (ریشه گنایی) یکی از مهمترین بیماری های چغندر قند محسوب می شود که علاوه بر کاهش شدید وزن ریشه موجب کاهش درصد قند نیز می شود. بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه و طوقه چغندر قند نیز از بیماریهای شایع در اکثر مناطق چغندرکاری ایران می باشد. برای مبارزه با این بیماریها استفاده از ارقام مقاوم در مزارع آلوده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق، ‮‭66‬ رقم خارجی در سال ‮‭1391‬ در قالب دو آزمایش ‮‭36‬ رقمی بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سه منطقه با آلودگی طبیعی (مشهد، شیراز و نقده) ارزیابی شد. در هر آزمایش علاوه بر ارزیابی مقاومت، صفات کمی و کیفی نیز پس از برداشت آزمایشات اندازه گیری شد. ارزیابی مقاومت به ریزوکتونیای ارقام مذکور در قالب یک آزمایش ‮‭36‬ رقمی بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در میکروپلات های مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه صورت گرفت. پس از تجزیه و تحلیل داده ها و مقایسه عملکرد و صفات کیفی، ارقام مناسب هر منطقه شناسایی شد. براین اساس، در مجموع دو آزمایش اجرا شده در مشهد، ارقام ‭F-‬‮‭20754‬، ‭F-‬‮‭20718‬ ، ‭F-‬‮‭20775‬، ‭F- ‬از نظر عملکرد و کیفیت نسبت به ارقام شاهد برتری داشتند. در آزمایش ‮‭122691‬ شیراز، رقم ‮‭20807‬‭-F ‬از نظر عملکرد ریشه و عملکرد شکر نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری معنی دار داشت اما در آزمایش ‮‭120691‬ شیراز، هیچکدام از ارقام از نظر عملکرد و کیفیت نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری معنی دار نداشتتند. در مورد آزمایش های نقده نیز هیچکدام از ارقام از نظر عملکرد و کیفیت نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری معنی داری نشان ندادند. بطور کلی در مجموع شش آزمایش اجرا شده در سه منطقه مورد نظر، ارقام ‮‭20806‬‭-F-‬‮‭20754‬، ‭F-‬‮‭20815‬ ، ‭F-‬‮‭20816‬ ، ‭F-‬‮‭20718‬، ‭F-‬‮‭20783‬، ‭F-‬‮‭20803‬، ‭F-‬‮‭20805‬، ‭F ‬و ‮‭20807‬‭-F ‬نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم برتری نشان دادند و می توان این ارقام را برای کشت در مناطق مذکور توصیه کرد. واژه های کلیدی: ارقام، چغندر قند، مقاومت، ریزومانیا، ‭BNYVV ‬، پوسیدگی، ریزوکتونیا