توسعه مدل برای ارزیابی فناوری و مدیریت بهره برداری از گاز فلر و تدوین راهبردهای كاهش گازهای فلر

ضرورت برنامهريزي براي مديريت و بازيابي گازهاي فلر موضوع مهمي در بخش انرژي كشور است. در روز قريب به 46ميليون مترمكعب از منابع گازي ايران در مشعل مي سوزد كه علاوه بر تخريب منابع پايانپذير انرژي، آلودگي هايزيست محيطي و انتشار گازهاي گلخانه اي را به همراه دارد. سوزانده شدن گاز در شمار معدود فعاليت هاي آلاينده بشر استكه به دليل كسب درآمد اقتصادي كوتاه مدت، كاستي طراحي سامانه ها و نقصان مديريت در فرآيند بهره برداري روي ميدهدو به ازاي آن هيچ خدمتي ارائه نشده و ارزش افزودهاي توليد نمي گردد. بر اساس داده هاي ماهواره اي در ميان كشورهايسوزاننده گاز فلر، ايران در جايگاه سوم جهان قرار دارد. بر همين اساس ايران با سوزاندن 17/3 ميليارد مترمكعب در سال حدود 12 درصد كل گاز فلر جهان را توليد ميكند. رقم مذكور بيش از حجم گاز طبيعي توليدي در پالايشگاه فاز 1 پارسجنوبي است كه در سال حدود 9 ميليارد مترمكعب مي باشد. علاوه بر هدرروي منابع و زيان اقتصادي مستقيم، سوزانده شدناين ميزان گاز هرساله حدود 48 ميليون تن گاز دي اكسيد كربن را در جو منتشر مي كند، كه با توجه به تعهدات بين الملليكشور براي كاهش انتشار كربن ميزان قابل توجهي است. با همه اين اوصاف، پروژه هاي بازيابي گاز فلر به دلايل كمبود سرمايهبخش دولتي و اولويت بيشتر سرمايه گذاري در ميدان هاي مشترك نسبت به سرمايه گذاري روي اتلاف انرژي در فلرها وجذابيت پايين اين حوزه براي سرمايه گذاران داخلي به علت وجود جايگزين هايي با بازگشت سرمايه سريعتر اجرايي نمي شوند.يكي از راه هاي هموار كردن مشكلات مالي استفاده از سياست تنبيهي جريمه كردن واحدهاي سوزاننده گاز مشعل مي باشد.لذا در اين پروژه ضمن محاسبه دوره بازگشت سرمايه فناوري هاي بازيابي از گاز فلر، ميزان جريمه و ماليات محيط زيستيبراي هريك از فناوري ها براي رسيدن به نرخ بازده داخلي 30 درصد مشخص شد كه كمترين آنها بين فناوري هاي توليدبرق محلي، توربين بخار با ظرفيت 500 كيلووات با جريمه 4 سنت بر مترمكعب مي باشد و همچنين بيشترين جريمه مربوطبه واحد جي تي ال با 23 سنت بر مترمكعب مي باشد. با فرض تعيين جريمه بر مبناي ماليات محيط زيستي، مقدار ماليات برايرسيدن به نرخ بازده داخلي 30 درصد هريك از فناوري ها مشخص شده است و مقدار ميانگين آن براي همه فناوري ها 45دلار بر تن دي اكسيد كربن و بيشترين و كمترين آن 140 و 1 دلار به ترتيب براي فناوري جيتيال و سيكل تركيبي مي باشد.با افزايش هزينه سرمايه گذاري فناوري هاي بازيابي از 2 تا 5 برابر، ميزان جريمه متناسب براي هريك از فناوري هاي بازيابيبراي رسيدن به نرخ بهره دروني 30 درصد مشخص شده است. در فناوري توربين گاز با افزايش 2/5 برابري هزينه سرمايه گذاري، سياست ها بايستي از جريمه به مشوق، تغيير ماهيت پيدا كند. اين رقم براي فناوريهاي موتور احتراق داخلي وتوربین بخار به ترتیب 3 و 2/5 است. همچنين تغيير ماهيت سياست تنبيه به تشويق در فناوري جيتيال در حدود افزايش 4 برابري هزينه سرمايه گذاري مي باشد.

Keywords:

گاز فلر , مالیات محیط زیستی , نرخ بازده داخلی , جریمه , سیاست گذاری , تحریم