بررسی و تحلیل وقایع سیل فروردین ماه سال ۱۳۹۸ ۴. سیلاب و خسارت های وارده بر زیرساخت های حمل ونقل کشور

در جریان سیل اخیر ۳۵ محور مواصلاتی استان خوزستان بهدلیل آب گرفتگی مسدود شد؛ از جمله محورهای مسدود در این استان میتوان از راه چهار خطه اهواز اندیمشک نام برد. همچنین راه روستایی ۲۷۰ روستای استان خوزستان زیر آب رفته است. خطوط آهن در این استان نیز آسیب جدی دیده است، به طوری که راهآهن اهواز اندیمشک در طول ۲۰ کیلومتر دچار آب گرفتگی شده است. در استان گلستان حدود ۹۹۶ کیلومتر از راه های اصلی ، فرعی و روستایی و حدود ۷۸۵ دستگاه ابنیه فنی شامل پل و آبرو دچار خسارت شده است. نزدیک به ۴۰ هکتار از فرودگاه گرگان نیز درگیر سیل بوده و انتهای باند فرودگاه مذکور دچار آب گرفتگی شده است و این آب گرفتگی عملا استفاده از این فرودگاه را در روزهای بحرانی بارندگی و سیلاب و نیاز به رساندن کمک از طریق هوا با وجود مسدود شدن راه های ارتباطی غیرممکن ساخته است. سیل در استان لرستان به حدود ۶۰۰ کیلومتر راه، خسارت زده است. گستردگی بارندگی و شدت آن موجب شده تا میزان خسارت وارده بر راه ها در این استان زیاد باشد به طوری که می توان گفت بارندگی و شدت آن در این استان موجب شده تا همه راههای این استان به نحوی در اندازه های مختلف دچار خسارت شوند. تهیه گزارش مهندسی مستند از بحران اخیر توسط سازمان های ذیربط برای ترمیم، مرمت، بازسازی و یا
ساخت و احداث زیربناها و زیرساختها در آینده ضروری است. این گزارش مستند به بیان علل خسارت از جنبه های فنی، اعمال ضوابط اجرایی و نارسا بودن آن، روش های طراحی، زمینه سازی برای تهیه ضوابط جدید با توجه به آسیب های وارد شده و ... می پردازد. در سیل بهار ۱۳۹۸ ، بسیاری از کاستی ها از جنس برنامه ریزی، طراحی، ساخت، نگهداری و برنامه های آمادگی برای بحران و مدیریت بحران نمود بسیاری یافت. از جمله موارد بارز این موضوع، میتوان به نبود برنامه انعطاف پذیری زیرساخت های حمل ونقل در برابر حوادث آبوهوایی و الزام وجود طرح تخلیه و اسکان اضطراری جمعیت در هر منطقه از شهرها اشاره کرد. وجود برنامه های دیگری نیز برای آمادگی در برابر حوادث طبیعی و آبوهوایی نیاز است. این برنامه ها شامل برنامه های لجستیک مربوط به بحران به منظور دسترسی سریع نیروهای امدادی و همچنین امکانات مورد نیاز به مناطق حادثه دیده، برنامه ریزی و اولویت بندی بازسازی و احداث زیرساخت جدید و در آخر پایش مستمر شرایط در مناطق بحران و همچنین سیستم های ثبت اطلاعات و تجربیات در میان مدت و بلندمدت پس از بحران است. سامانه بارشی نوروز ۱۳۹۸ وقوع سیل در مناطقی از شمال، شمال غرب و جنوب کشور را به همراه داشته است. این سامانه در مجموع ۲۴ استان، ۲۱۳ شهرستان، ۲۰۹ شهر و ۵۹۰۰ روستای کشور را متاثر کرده است. بارندگی در کشور در نوروز ۱۳۹۸ در چند دوره متوالی صورت گرفته است. دوره اول آن از ۲۶ اسفندماه ۱۳۹۷ شروع شده و استانهای قم، گلستان، ایلام و خراسان شمالی درگیر آن بودند. در این دوره در آققلا و گمیشان در استان گلستان سیل جاری شد. در دوره دوم بارش ها که از ۴ تا ۶ فروردین ۱۳۹۸ ادامه داشت سیلاب هایی به راه افتاد که این سیلابها به محورهای مواصلاتی کشور خساراتی وارد کرد. دور سوم بارش ها از ۱۱ فروردین ماه ۱۳۹۸ شروع شد و روز بعد آن به اوج خود رسید. این بارش ها خسارت زیادی به استانهای لرستان، خوزستان و ایلام وارد کرد. آنچه از نظر می گذرد برآوردهای مقدماتی و اولیه از میزان خسارتهای وارده به محورهای مواصلاتی کشور (راه، راه آهن و فرودگاه) در استانهای درگیر در سیلاب اخیر است. از آنجا که هنوز خسارت های واقعی توسط دستگاه های مسئول تعیین نشده، این گزارش بر اساس آمار و اطلاعات جمع آوری شده در وزارت راه و شهرسازی و تخمین های اولیه تهیه شده است.