بررسی عوامل عجب در قرآن و روانشناسی اسلامی

حبّ ذات جزو فطریات بشری است، اما عجب و خودشیفتگی یکی از رذایل اخلاقی و آفت روح و روان آدمی به شمار می آید. از آنجا که قرآن بیانگر تمام نیازهای معنوی و تربیتی انسان میباشد، آیات بسیاری نیز در نکوهش عجب در این کتاب آسمانی وجود دارد. همچنین روایات بسیاری نیز از معصومین(ع) در زمینه عجب و درمان آن به دست رسیده است ،که بیانگر اهمیت مسئله عجب و آفات آن و مبارزه با این رذیله اخلاقی است. مقاله پیش رو با روشی توصیفی و تبیینی و با روش کتابخانه ای به بررسی عوامل عجب در اخلاق اسلامی میپردازد. در این مقاله ابتدا به بررسی لغوی و اصطلاحی واژه »عجب« و »اخلاق« به صورت مختصر پرداخته شده است و سپس ضرورت بحث از عجب و عوامل آن در قالب بیان آفات عجب همچون: هلاکت معنوی، تسلط شیطان، فراموشی گناهان و...اشاره شده است. سپس در دو بخش به بررسی عوامل عجب پرداخته میشود .در بخش اول عوامل عجب در قرآن همچون امور جسمانی ،اعمال فرد، علم و عقل و... بیان می شود. در بخش دوم عوامل عجب در علم روانشناسی در اخلاق اسلامی که شامل عدم تزکیه نفس، ستایش فرد، تربیت غلط و شهرت بین مردم و ... است، بیان می شود. در پایان هر یک از عوامل عجب، به راه های درمان آن نیز به صورت مختصر اشاره شده است. هدف نهایی از این تحقیق آشنایی خواننده با عوامل عجب و طریقه ریشه کن کردن این رذیله اخلاقی می باشد.

Keywords:

اسلام , روانشناسی , عجب , قرآن.