مکانیابی ارتباطی صفات مرتبط با عملکرد در توتون با استفاده از نشانگرهای بین ریزماهواره تحت شرایط نرمال و تنش خشکی

امروزه توتون یکی از گیاهان صنعتی مهم در سطح جهان محسوب می شود. تنش آبی یکی از رایجترین تنشهای محیطی است که تولید این محصول در ایران را با محدودیت روبرو می سازد. شناسایی تنوع موجود در ژرم پلاسم توتون به اصلاح ارقام متحمل به این تنش کمک شایانی می نماید. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی ۱۰۰ ژنوتیپ توتون گرمخانهای نسبت به تنش خشکی با استفاده از ۱۵ صفت مورفولوژیک و ۲۵ نشانگر بین ریز ماهواره مورد ارزیابی قرار گرفت. ارقام در قالب طرح لاتیس ساده ۱۰ ۱۰ با ۲ تکرار (در شرایط دیم و آبی) در انستیتو تحقیقات توتون تیرتاش کشت شدند. نتایج نشان داد برای دو صفت مهم در بررسی های تنش خشکی، محتوی نسبی آب در شرایط نرمال با میانگین ۷۰/۹ درصد بیشتر از مقدار آن در شرایط تنش ۶۷/۴ درصد و برای صفت پایداری غشاء سیتوپلاسمی در شرایط نرمال با میانگین ۱۱۸ میکروزیمنس بیشتر از مقدار آن در شرایط تنش ۱۰۴ میکروزیمنس بود. هرچه مایع غلیظ تر باشد نشان می دهد که سلول های بیشتری تخریب شده و تحمل رقم مورد نظر به خشکی کمتر است. در تجزیه و تحلیل نشانگری ۲۳ آغازگر از ۲۵ نشانگر مورد استفاده، ۲۳۷ باند تولید کردند که ۴۲ باند منومورف و ۱۹۵ باند چندشکل بودند. اندازه باندها بین ۱۰۰ تا ۱۵۰۰ جفت و تعداد باندها برای هر آغازگر از ۵ تا ۱۴ باند متفاوت بود. بیشترین شاخص نشانگر متعلق به آغازگر UBC۸۱۴:(CT)۸Aبود که نشان دهنده قدرت تفکیک بالاتر این آغازگر نسبت به سایر آغازگرها بوده و میتواند در مطالعات بعدی مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس تجزیه رگرسیون داده های مولکولی و صفات مورفولوژیکی برای نشانگرهای بین ریزماهواره، در مجموع ۱۲ نشانگر برای شرایط آبیاری نرمال و ۱۲ نشانگر برای شرایط تنش خشکی برای صفات مرفولوژیک شناسایی شد. از نتایج این تحقیق میتوان در برنامه های اصلاحی برای ایجاد هیبرید با هتروزیس بالا جهت تحمل به تنش خشکی در توتون و شناسایی زود هنگام ژنوتیپهای متحمل به خشکی با استفاده از نشانگر پیوسته استفاده نمود.

Keywords:

تنش خشکی , تنوع ژنتیکی , تجزیه ارتباطی , ISSR , توتون