جداسازی و شناسایی نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne javanica) از گیاه آویشن باغی در مزارع استان خراسان رضوی

نماتد ریشه گرهی (.Meloidogyne spp) یکی از مهمترین عوامل خسارت زا روی گیاهان با دامنه میزبانی وسیع است و آفت جدیگیاهان دارویی و زینتی محسوب می شود که در جمعیت بالا کمیت و کیفیت تولید را تحت تاثیر قرار می دهد. طی بازدیدهای به عملآمده در بهار سال ۱۳۹۷، از مزارع استان خراسان رضوی (اطراف مشهد) علائمی نظیر پژمردگی، کم رشدی و در نهایت خشکیدگی بوتهآویشن باغی (Thymus vulgaris) مشاهده گردید. نمونه هایی از ریشه و خاک این مزارع جمع آوری شد و به آزمایشگاه منتقل گردید وبا روش های رایج نماتدها استخراج و اسلایدهای دایم تهیه گردید و برای شناسایی گونه ها بر اساس شکل مقطع انتهایی بدن نماتد مادهبالغ و خصوصیات لارو سن دوم اقدام شد. نتایج بررسی ها وجود نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne javanica) در ریشه ها و خاک هایجمع آوری شده را به اثبات رساند. نماتدهای ماده بالغ گلابی شکل و شیری رنگ با گردنی نسبتا بلند و خمیده بودند و حدود ۵۵۰ تا۷۱۰ میکرومتر طول و ۳۵۰ تا ۴۱۰ میکرومتر قطر داشتند. لاروهای سن دو کرمی شکل، باریک و دارای دم کم و بیش نوکدار و بطول۴۵۰-۴۲۰ میکرومتر بودند. علائم بوته آویشن آلوده به نماتد بصورت گره گره شدن ریشه های فرعی بود که این گره ها خیلی ریز و بصورتمنفرد بودند. در برخی از بوته های آلوده، این گره ها بر روی ریشه مشاهده نگردید و فقط کیسه ی تخم نماتد دیده شد. این اولین گزارش ازنماتد ریشه گرهی بر روی گیاه آویشن باغی از استان خراسان رضوی (حومه مشهد) می باشد که با توجه به تائید آلودگی مزارع موردبررسی به نماتد گره ریشه احتمال آن وجود دارد که این نماتد یکی از عوامل دخیل در کم رشدی، پژمردگی و خشکیدگی بوته گیاهآویشن باشد.

Keywords:

پژمردگی , کمرشدی , گره ریشه , گیاهان دارویی , مشهد