مطالعه فلوریستیک سیانوباکتری های خاکزی مناطق جغرافیایی طبیعی کشور ایران، با تاکید بر شیب تشعشعی

سیانوفیتا یا جلبک های سبز- آبی در اغلب زیست بوم ها، از جمله مناطق با سطح تشعشعی بالا یافت می شوند. با توجه به موقعیتجغرافیایی کشور ایران میتوان شاهد شرایط تشعشعی متفاوت در مناطق مختلف کشور بود. وجود این شیب تشعشعی را می توان ازعوامل مهم شکل گیری تنوع در جوامع جلبکی اکوسیستم های خشکی به شمار آورد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه فلوریستیکیسیانوباکتری های دارای هتروسیست خاکزی کشورانجام شده است. در این مطالعه بر اساس نقشه پهنه بندی تابش کشور و در راستایشیب تشعشع از مناطق مختلف نمونه برداری خاک انجام شد. ایستگاه های مطالعاتی در مناطق با تشعشع کم (استان های مازندران،گیلان و تهران)، متوسط (اصفهان ، قم) و بالا (یزد و کرمان) قرار داشتند. در مجموع ۲۸ ایستگاه نمونه برداری جهت برداشت نمونهانتخاب شدند و نمونه برداری طی سال های ۱۳۹۷ الی ۱۳۹۸ انجام گرفت . جهت خالص سازی نمونه های سیانوباکتریایی، از محیطکشت مایع و جامد BG-۱۱ فاقد نیترات استفاده شد. کشت نمونه ها به مدت دو هفته در دمای ۲±۲۵ درجه سانتیگراد و در شرایط نور مصنوعی با شدت نوری ۷۴μmol photons m-۲ s-۱ و تناوب نوری ۱۶ ساعت نور، ۸ ساعت تاریکی صورت گرفت. در این تحقیق در مجموع ۶۶ تاکسون متعلق به خانواده های Nostocaceae و Rivulariaceae از سیانوباکتری های دارای هتروسیست شناسایی شدند. تاکسون های شناسایی شده به جنس های Calothrix ، Trichromous ، Anabaena ، Nodularia، Nostoc و Cylandrospermum متعلق بودند. در تمامی مناطق مورد مطالعه جنس Nostoc به عنوان نمونه غالب شناسایی شد. تنوع فرم و رنگ کلنی در کنار تنوع گونهای از ویژگیهای مهم متمایزکننده تاکسونهای شناسایی شده جنس Nostoc در ایستگاه های مطالعاتی مختلف بود. متمایل شدن رنگ کلنی تاکسون های جداسازی شده از استانهای با سطح تشعشعی بالا به رنگ قهوه ای ومشاهده نمونه های مربوط به مناطق کم تشعشع در رنگ های سبز روشن و یا سبز- آبی از جمله موارد گزارش شده در این مطالعهاست. تفاوت رنگ در گونه های مختلف این جنس را می توان ناشی از تغییر در نسبت رنگیزه های فتوسنتزی بسته به شرایطمحیطی موجود و افزایش ترکیبات جاذب پرتو UV در شرایط خاص تشعشعی دانست.

Keywords:

سیانوباکتری , اکوسیستم های خشکی , مطالعه فلوریستیکی , شیب تشعشعی