بررسی صحت روایت میرزا محمد تنکابنی در قصص العلماء از مواجههی خواجه نصیر و سعدی

میرزا محمد بن سلیمان تنکابنی در کتاب قصص العلماء که گویا مشهورترین کتاب اوست، روایتی را مطرح میکند که در آن به دیدار خواجه نصیرالدین طوسی و سعدی می پردازد. تنکابنی در شرح آن دیدار می گوید که در اواخر عمر سعدی، با خواجه نصیر دیدار می کند و خواجه پس از پرسیدن مذهب سعدی و به خاطر سراییدن مرثیهی سعدی برای انقراض عباسیان، دستور به تنبیه و فلکه کردن او می دهد و پس چند روز سعدی فوت می کند. در این تحقیق با بررسی اسناد تاریخی در تحقیقات محققین و سعدی پژوهان و تذکره نویسان به این نتیجه می رسیم که این روایت از جنبه های مختلفی از جمله مستندات تاریخی دچار اشکار است. همچنین جستجو در احوالات سعدی و خواجه نصیر نشان می دهد که حتی اگر ایراد مسلم تاریخی موجود را هم نادیده بگیریم، باز هم زندگی آن دو و خلق و خوی خواجه نصیر و همچنین عدم مدرکی دال بر دیدار این دو نفر با هم، امکان وقوع این روایت را بعید می داند.

Keywords:

سعدی شیرازی , خواجه نصیرالدین طوسی , قصص العلماء , محمد بن سلیمان تنکابنی , تذکره , تاریخ ادبیات