نقش داده ها در ارزیابی روابط زمین شناسی - پتروفیزیکی مخازن هیدروکربنی، مطالعه موردی تراوایی در جنوب ایران

مخازن معمول هیدروکربنی در زیرسطح قرار دارند و بنابراین تهیه داده از آنان همواره یکی از مشکلات صنعت نفت بوده است. این مطالعه به بررسی نقش داده های مستقیم (مغزه) در درک روابط زمین شناسی- پتروفیزیکی مخازن کربناته پرمین-تریاس در بخش مرکزی خلیج فارس می پردازد. در مجموع از ۳۹۵ متر مغزه، ۱۲۵۳ نمونه پلاگ، ۱۴۳۲ نمونه مقطع نازک با فواصل یکسان و همچنین ۱۲۳۱ داده تخلخل و تراوایی از یکی از چاه های بخش مرکزی خلیج فارس استفاده شده است. اندازه گیری تخلخل با استفاده از قانون بویل و اندازه گیری تراوایی با استفاده از قانون دارسی انجام شد. نوع و مقدار لیتولوژی های مختلف، رخساره ها و فرآیندهای دیاژنزی بر اساس برآورد چشمی و مقایسه با نمودارهای استاندارد تعیین شد. رخساره های دانه پشتیبان تراوایی بالاتری نسبت به رخساره های گل پشتیبان نشان دادند و در نتیجه صرفنظر از لیتولوژی آهک یا دولومیت، رخساره اولیه تعیین کننده تراوایی سنگ است. علاوه بر آن، لیتولوژی های دولومیتی در رخساره های یکسان، تراوایی بالاتری را نسبت به لیتولوژی آهک نشان می دهند و در نتیجه فرآیند دولومیتی شدن سبب افزایش تراوایی در سنگها میگردد. علاوه بر آن، بیشینه تراوایی در این نمونه ها در دولومیت ها دیده میشود. مطالعه تغییرات تراوایی در تخلخل های بالا نشان داد که تراوایی در دولومیت ها همواره با افزایش تخلخل افزایش پیدا میکند. این درحالی است که افزایش تراوایی در آهکها در ابتدا با افزایش تخلخل مشاهده می گردد اما پس از رسیدن تخلخل به حد آستانه مشخصی، تراوایی ثابت میماند. در نتیجه حداقل بخشی از تراوایی در مخازن هیدروکربنی در اثر فرآیند دولومیتی شدن ایجاد میگردد. نتایج نشان داد که یک پایگاه دادهای مناسب میتواند نقش اساسی در تعیین رابطه بین خصوصیات زمین شناسی و پتروفیزیکی در مخازن ناهمگن کربناته داشته باشد.

Keywords:

داده های مغزه , تراوایی , دولومیتی شدن , قابلیت گذردهی سیال , ناهمگنی