ارزیابی ژنوتیپ های گندم نان برای تحمل به تنش رطوبتی انتهای فصل

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ­های گندم، شناسایی و انتخاب ژنوتیپ­های متحمل به خشکی بر اساس شاخص های کمی تحمل به خشکی،تعداد ۱۶ ژنوتیپ گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری مطلوب و محدود در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور طی سال زراعی ۸۸-۱۳۸۷ مورد آزمایش قرار گرفتند. شاخص های مورداستفاده میانگین تولید(MP)، میانگین هندسی تولید(GMP)، میانگین هارمونیک(HMP)، شاخص تحمل به تنش(STI)، شاخص حساسیت به تنش(SSI)، شاخص تحمل(TOL) و شاخص پایداری لین و بینز(Pi) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد در شرایط تنش(Ys) و نیز بیشترین مقادیرMP ،GMP ،HMP ،  STIو Pi متعلق به ژنوتیپ شماره ۲ بود. تحلیل همبستگی بین شاخص ها و میانگین عملکرد در شرایط آبیاری مطلوب و محدود نشان داد که هر پنج شاخص مذکور برای غربال کردن ژنوتیپ­ها مناسب هستند. با توجه به این شاخص ها و عملکرد در دو محیط، بهترین ژنوتیپ­های متحمل به تنش خشکی ژنوتیپ­های شماره۲، ۱۱، ۱۴ بودند. نمودار چند متغیره دوطرفه نشان داد که ژنوتیپ­های شماره ۲ ، ۱۱ ، ۱۴ در مجاورت شاخص های تحمل به خشکی یعنیMP ،GMP ، HMPوSTI قرار دارند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر نیز نشان داد که ژنوتیپ­های شماره ۲ ،۱۱ و ۱۴ ژنوتیپ­های متحمل به خشکی و ژنوتیپ­های۳، ۸،۹ و۱۳  لاین­های حساس به خشکی می باشند.

Keywords:

تنش خشکی , شاخص های تحمل , تجزیه کلاستر