بررسی تغییرات سریع خط ساحلی قاعده دلتای سفیدرود به‎روش تحلیل نیمرخ‎های متساوی‎البعد

مدیریت پایدار سواحل نیازمند آگاهی از روند تغییرات خط ساحلی است و آشکارسازی تغییرات خط ساحلی، می‎تواند سلامت ساحل را تضمین کند. پهنه مورد مطالعه این پژوهش، بخش غربی خط ساحلی دریای خزر، در محدوده قاعده دلتای سفیدرود، به‎طول تقریبی ۱۵ کیلومتر است. هدف این مطالعه، بررسی متغیرهای موثر بر تغییرات سریع خط ساحلی طی شصت سال گذشته است. برای دست‎یابی به این هدف از اطلاعات دبی و رسوب سفیدرود، باد و نوسان‎های تراز آب به‎همراه عکس‎های هوایی، نقشه‎های توپوگرافی و تصاویر ماهواره‎ای چند زمانه به‎عنوان ابزارها و داده‎های اصلی پژوهش استفاده شده است. روش کار برپایه استفاده از نیمرخ‎های متساوی‎البعد (ترانسکت) در سه بازه مجزا، برای ثبت میزان تغییرات خط ساحلی است که با روی‎هم‎اندازی تصاویر موجود در نرم‎افزارهای جغرافیایی و استخراج خطوط ساحلی تاریخی، دلایل فرسایش و رسوب‎گذاری در قاعده دلتای سفیدرود، طی دوره زمانی ۱۳۹۰-۱۳۳۴، بررسی و مشارکت عوامل موثر بر تغییر خط ساحلی در هر یک از بازه‎های سه‎گانه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان می‎دهد که تغییر در میزان بده رسوب خروجی از سد سفیدرود با انجام عملیات شاس، بیشترین تاثیر را در تغییر سریع خط ساحلی قاعده دلتا داشته است. طی عملیات شاس، میانگین دلتاسازی با سرعت ۲۶ متر در سال (۱۹۹۸-۱۹۸۱) به ثبت رسیده است که نسبت به سرعت تغییر خط ساحلی در دوره قبل از عملیات با ۱۹ متر در سال (۱۹۸۰- ۱۹۵۵) و ۹ متر در سال پس از عملیات شاس (۲۰۱۱-۱۹۹۹)، تفاوت چشمگیری را نشان می‎دهد. همچنین طوفان‎های دریایی نیز، به‎صورت مقطعی می‎توانند نقش مهمی در تغییر خط ساحلی ایفا کنند.

Keywords:

دریای خزر , تغییرخط ساحلی , دلتای سفیدرود , سیلاب