اثر پرایمینگ بذور سیاه دانه با نیترات کلسیم و نانو اکسید روی بر قابلیت جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه تحت تنش شوری

انواع روش های پرایمینگ بذر به طور گسترده جهت بهبود قابلیت جوانه زنی بذر و استقرار گیاهچه بسیاری از گیاهان اقتصادی به ویژه تحت تنش های محیطی مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا جهت ارزیابی سودمندی پرایمینگ بر شاخص های مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه سیاه دانه در شرایط تنش شوری، آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مجموعه آزمایشگاهی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا گردید. عوامل آزمایشی شامل پنج سطح پرایمینگ (شاهد بدون پرایمینگ، پرایمینگ با نانو اکسید روی، نیترات کلسیم، نانو اکسید روی+نیترات کلسیم و پیش تیمار آبی) و سه سطح شوری (۰، ۵۰ و ۱۰۰ میلی مولار) بود. نتایج این پژوهش نشان داد که با وجود اثر بازدارنده شوری بر شاخص های جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه سیاه دانه، پیش تیمار بذر با افزایش میانگین این شاخص ها اثرات سوء ناشی از تنش شوری را تا حدود زیادی رفع نمود. با افزایش غلظت نمک در محیط جوانه زنی بذور، میزان پروتئین کل گیاهچه ها کاهش و فعالیت آنزیم کاتالاز افزایش یافت، ولی با اعمال پرایمینگ مقدار پروتئین و فعالیت آنزیم کاتالاز گیاهچه ها تحت تنش شوری روند رو به افزایشی داشت. از بین تیمارهای به کار رفته، پیش تیمار نانو اکسید روی+کلسیم بیشترین کارایی و بهترین عملکرد را در کاهش اثرات سوء ناشی از تنش شوری بر صفات مورد اندازه گیری در گیاه دارویی سیاه دانه داشت.

Keywords:

Antioxidant system , germinability , Nigella sativa , salinity stress , seed priming , پرایمینگ بذر , تنش شوری , سیاه دانه , سیستم آنتی اکسیدان , قابلیت جوانه زنی