علل افول انسجام و جزالت زبان حماسی در حمله حیدری باذل مشهدی

انسجام در معنای پیوند استوار و مستحکم اجزا و جزالت در معنای سختگی و فخامت واژگان دو ویژگی بارز زبان حماسیمعیار؛ یعنی زبان حماسی فردوسی در شاهنامه اند. در شاهنامه فردوسی، مفردات و الفاظ در اوج فخامت و سختگی با یکدیگرپیوند استوار و مستحکمی دارند. دلایل نقلی نشان می دهد که این دو ویژگی بارز در حماسه های پس از فردوسی، به ویژه درحماسه های دینی از جمله حمله حیدری باذل مشهدی، رو به افول نهاده است. نگارنده برای اثبات این مطلب، بخش عمده ایاز حمله حیدری را به عنوان حجم نمونه انتخاب کرده و این دو ویژگی را در آن، مطابق با اصول نقد زبان شناختی حماسیمورد نقد و بررسی قرار داده و نشان داده که جزالت و انسجام زبان حماسی در حمله حیدری باذل مشهدی به دلایل مختلف ازجمله سبک دوره، نوع حماسه و مسائل فردی (طبقه اجتماعی شاعر، عدم تسلط بر زبان و...) دچار افول شده و این افول راعامیانگی لفظ، اشکالات صرفی و نحوی، سستی کلام و کلیشه ای بودن تشبیهات و کنایات اثبات می کند. این مقاله می تواندطرحی باشد برای بررسی ویژگی های زبان حماسی در سایر حماسه ها به این منظور که تحول زبان حماسی در گستره زمانروشن و مشخص گردد.

Keywords:

انسجام , جزالت , اوج و افول , حمله حیدری , باذل مشهدی