ارزیابی عملکرد دستگاه های نقش آفرین در اجرای قانون ایمنی زیستی (بخش کشاورزی)

تدوین قانون ملی ایمنی زیستی در سال ۱۳۸۴ با پیوستن به پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا در دستور کار دولت وقت قرار گرفت و در نهایت در سال ۱۳۸۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. مطابق این قانون، شورایی فرابخشی به عنوان هماهنگ­ کننده سیاست­ها و چندین دستگاه به عنوان مجری تکالیف و تحقق اهداف مندرج مکلف شدند. با این حال در عرصه عمل سازمان­های دیگری نیز به تناسب قدرت خود در حوزه ایمنی زیستی نقش­آفرین بوده­ و در عمل نقشه سازمانی متفاوت از قانون ایجاد کرده اند. در این مقاله تلاش می­شود، علاوه بر ترسیم نقشه نهادهای نقش­ آفرین حوزه ایمنی زیستی، عملکرد هر دستگاه نیز ارزیابی شود. این پژوهش با اتکا به روش کیفی تدوین شده است؛ به عبارتی داده­های پژوهش به شیوه مصاحبه نیمه ساختار یافته با افراد مطلع جمع ­آوری و محتوای مکتوب مصاحبه­ ها با استفاده از نرم­افزار اطلس تی آی کدگذاری و تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد در میان سازمان های مجری، کارنامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا حدودی مطابق وظایف قانونی بوده؛ اما عملکرد وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست به علت اعمال سلایق مدیریتی، عدم پایبندی به قانون، مداخله دستگاه ­های امنیتی و فشارهای رسانه ای مورد انتقاد واقع شده است. سازمان هایی بدون مدخلیت قانونی مانند سازمان صداوسیما و سازمان پدافند غیرعامل نیز در روند اجرا و تحقق اهداف قانون موثر بوده اند.

Keywords:

Policy evaluation , Genetic engineering , Biosafety law , Transgenic products , ارزیابی سیاست , مهندسی ژنتیک , قانون ایمنی زیستی , محصولات تراریخته