شناسایی، بررسی ژئوشیمی و تعیین منشا رسوبات گلفشان های سواحل مکران

گلفشان یک پدیده طبیعی و دیدنی است که معمولا به صورت یک  عارضه گنبدی شکل و در برخی مواقع به صورت حوضچه ای یافت می شوند. این گلفشان ها مخلوطی از آب، گل و گاز هستند. این گلفشان ها در بیشتر نقاط دنیا  به ویژه در کمربند آلپ و هیمالیا دیده می شوند؛ در ایران بیشتر در جلگه های ساحلی دریای خزر و دریای عمان دیده می شوند. گلفشان ها به عنوان شاخص میدان های گازی و نفتی شناخته شده اند و از آنها برای پیش‎بینی وجود میدان های نفتی و گازی در ژرفای زمین استفاده می شود. پیش از این پژوهش، در استان هرمزگان یک یا دو گلفشان در محدوده میان جاسک و میناب شناسایی شده بود. در عملیات صحرایی که به مدت یک ماه صورت گرفت، ۱۵ گلفشان با توزیع خوشه ای در یک سایت برای اولین بار در کشور شناسایی شد. از هر گلفشان یک نمونه رسوب برداشت شد که پس از آماده سازی و تهیه پودر، نمونه ها توسط دستگاه ICP-OES مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفتند. همچنین اندازه ذرات رسوب نیز تعیین شد. پردازش داده ها در نرم افزار SPSS صورت گرفت. پس از تعیین ضرایب همبستگی، تجزیه خوشه ای، فاکتور تجزیه و تعیین ارتباط میان فاکتورهای مختلف از راه رسم اسکاتر پلات مشخص شد که عناصر آهن، آلومینیم، نیکل، وانادیم، اسکاندیم، تیتان، کروم، روی، مس، منگنز، سدیم، پتاسیم، لیتیم و بریلیم دارای منشا زمینی (ژئوژنیک) یا قاره ای هستند و عناصر کلسیم، منیزیم و استرانسیم بیشتر منشا دریایی یا درون حوضه ای و بیوژنیک دارند.

Keywords:

گلفشان , ژئوشیمی , دریای عمان , فرورانش , ژئوژنیک , بیوژنیک