واکنش عملکرد و برخی صفات زراعی ارقام و لاین های امید بخش گندم نان به تنش خشکی پس از گلدهی در مزارع استان خراسان رضوی

تنش خشکی مهمترین تنش محیطی است که بسیاری از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و به خصوص عملکردی گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهد. بهبود عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی یک از اهداف اصلی به نژادی گیاهان زراعی می باشد. به منظور انتخاب ژنوتیپ های با عملکرد دانه بالاتر نسبت به ارقام شاهد، دو ژنوتیپ گندم نان زمستانه (لاین های ۸-۹۴-CD و ۹-۹۴-CD انتخاب شده از آزمایش ۹۴-CD-ERWYT) با سه رقم شاهد پیشگام، میهن و حیدری تحت شرایط تنش خشکی پس از گلدهی در سه مزرعه کشاورزان تربت جام، تربت حیدریه و فریمان به صورت مشاهده ای در سطحی معادل۲۵۰۰ متر مربع برای هر لاین و رقم در هر منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین عملکرد دانه بالاتر ژنوتیپ ۸-۹۴-CD ، ۹-۹۴-CD و ارقام پیشگام، میهن و حیدری را در منطقه تربت حیدریه ۶۶۱۴ کیلوگرم در هکتار نسبت به منطقه فریمان ۶۵۲۸ کیلوگرم در هکتار و تربت جام ۶۳۸۳ کیلوگرم در هکتار شاید بتوان به طول دوره رشد و طول دوره پرشدن دانه بیشتر نسبت داد که این عوامل باعث افزایش میانگین هر یک از اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در منطقه تربت حیدریه گردید. میانگین عملکرد دانه لاین ۸-۹۴-CD )۶۷۶۰ کیلوگرم در هکتار) در سه منطقه اجرای آزمایش از میانگین عملکرد دانه ارقام پیشگام، میهن و حیدری و ۹-۹۴-CD به ترتیب با تولید ۶۳۷۳، ۶۴۷۷ و ۶۶۳۳ و ۶۲۹۸ کیلوگرم در هکتار به ترتیب ۱/ ۶، ۴/۴، ۹/۱ و ۳/ ۷ درصد بیشتر و نیز از میانگین عملکرد دانه ارقام شاهد۶۴۹۴ کیلوگرم در هکتار حدود ۱/۴ درصد برتر بود. این لاین ۸-۹۴-CD علاوه بر برتری عملکرد دانه واجد برخی صفات مطلوب چون تحمل به سرما، مقاومت به بیماری ها، خوابیدگی و ریزش دانه بود که می تواند پس از معرفی به عنوان رقم جدید گندم برای کشت در مناطق سرد و معتدل سرد تربت جام، تربت حیدریه و فریمان و مناطقی با شرایط آب و هوایی مشابه توصیه شود

Keywords:

گندم زمستانه , تنش خشکی , اجزای عملکرد , شرایط کشاورز