تدوین بسته آموزشی توانمندسازی روانی - اجتماعی مبتنی بر نظریه انتخاب و تعیین اثربخشی آن بر کاهش پرخاشگری

زمینه و هدف: نوجوانان به دلیل تاثیر از همسالان و قرارگیری در موقعیت های اجتماعی متنوع،­ بیشتر مستعد رفتارهای پرخاشگرانه هستند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف تدوین بسته آموزشی توانمندسازی روانی- اجتماعی مبتنی بر نظریه انتخاب و تعیین اثربخشی آن بر کاهش پرخاشگری نوجوانان انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، نیمه ­آزمایشی با طرح پیش­ آزمون-پس ­آزمون با گروه آزمایش، گواه و پیگیری بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش ­آموزان دختر مدارس مقطع متوسطه منطقه ۳ شهر تهران در سال ۹۹-۱۳۹۸ بود که ۳۰ نفر از آنها به صورت در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. گروه آزمایش ۸ جلسه آموزش توانمندسازی روانی- اجتماعی مبتنی بر نظریه انتخاب گلاسر (۱۹۹۹) را دریافت کردند، در حالی­که گروه گواه هیچ مداخله ­ای دریافت نکردند. ابزار جمع ­آوری داده­ ها پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (۱۹۹۲) بود. تحلیل داده ­ها با تحلیل کوواریانس تک­ متغیری و چندمتغیری یک ­راهه اندازه­گیری مکرر با نرم افزار spss۲۶ بود. یافته ها: نتایج نشان داد اثر گروه بر متغیر پرخاشگری و مولفه ­های پرخاشگری بدنی، کلامی، خشم، و خصومت در دانش­ آموزان دختر مدارس مقطع متوسطه معنا­دار بود (۰/۰۰۱p<)؛ همچنین تفاوت بین دو گروه با توجه به متغیر پرخاشگری و مولفه­ های آن در مجموع معنادار و میزان این تفاوت در جامعه بالاتر از ۰/۱ بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد توانمندسازی روانی- اجتماعی مبتنی بر نظریه انتخاب بر میزان پرخاشگری نوجوانان دختر و تمامی مولفه های آن تاثیر معنا­داری داشته و پرخاشگری آنان را کاهش داده است و این اثر تا مرحله پیگیری تداوم داشت؛ بنابراین می­توان از این بسته در کنار سایر شیوه ­های درمانی موجود به عنوان گزینه مناسب برای کاهش رفتارهای پرخاشگرانه نوجوانان استفاده کرد.

Keywords:

Psychosocial empowerment , choice theory , aggression , توانمندسازی روانی اجتماعی , نظریه انتخاب , پرخاشگری