خوانش جامعه شناسانه ی متون نمایشی نویسندگان کارگاه نمایش

فضای اجتماعی و سیاسی حاکم بر دهه چهل و پنجاه ایران و به طبع آن ادبیات و ادبیات نمایشی، دارای بار ایدئولوژیک بسیار زیادی است. انواع مختلفی ازایدئولوژی را در این دوره در مقابل یکدیگر مشاهده می کنیم و مسلما آن چه که در اجتماع در حال رخداد است به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در آثارهنری بازتاب خواهد داشت. نهادی به نام کارگاه نمایش در همین دوره فعالیت داشته که به زعم برخی از صاحبنظران فاقد ایدئولوژی بوده و فقط در راستایسیاست های حکومت وقت و ایدئولوژی مسلط فعالیت می کرده. مطالعه دقیقتر جامعه و دوره تاریخی، تاریخچه کارگاه نمایش، و تاریخچه تئاتر و ادبیاتنمایشی در این دوره به ما کمک خواهد کرد تا اندیشههای این گروه را بهتر درک کنیم. این پژوهش در راستای شکف ایدئولوژی و سویه های ایدئولوژیکاین گروه تجربی از آراء لوئی آلتوسر استفاده می کند. آلتوسر معتقد است که تمام متون دارای بار ایدئولوژیک مخصوص به خود هستند، چرا که او اثر ادبیرا رابطه خیالی نویسنده با محیط پیرامونش میداند و معتقد است تمام اندیشه ها در متن قابل ردیابی و مستتر میباشند. افرادی مثل پیر ماشری و تری ایگلتوناین موضوع را بسط داده اند که به نظریات آنها نیز اشاره خواهد شد. بعد از مطرح کردن تاریخچه و همچنین، شفاف سازی مبانی نظری پژوهش به سراغبرخی از متوون نویسندگان کارگاه نمایش رفتیم و با تحلیل آثار طبق آنچه که گفته شده تلاش کردیم که اندیشه ها و ایدئولوژی های موجود در این متون راکشف و استخراج کنیم.

Keywords:

متن نمایشی , ایدئولوژی , ناخودآگاهی , شرایط تولید اثر , کارگاه نمایش