بررسی نظریه های قابلیت محیطی در معماری

امروزه، طراحی به ویژه طراحی معماری صرفا طراحی فرم، رنگ و بافت فضا نیست، بلکه معنایی فراتر دارد. بر اساس نظریه قابلیت محیط، محیط مجموعه ای سازمان داده شده از توانش ها و یا قابلیت ها است. بنابر مطالعات مفهوم قابلیت محیط، مفهومی جامع و دربرگیرنده است که به سبب دلالت های گوناگون در راستای محیط زندگی واجد تعابیر گوناگونی شده است. حوزه معماری و محیط انسان ساخت نیز از این دلالت ها بهره گرفته؛ اما تاکید بر مفهوم قابلیت محیط در بستر این مطالعات کمتر به مفهومی کاربردی و کارآمد ارجاع داشته است از اینرو به نظر می رسد با تحلیل عمیق این مفهوم محوری در بستر مطالعات معماری و محیط انسان ساخت میتوان به جمع بندی کاربردی و کارآمدی دست یافت. نویسندگان در این مقاله می کوشند با بررسی ادبیات محیط و رفتار، نگرشی جامع و بن مایه ای نظری به این مفهوم داشته آن را مورد تحلیل قرار دهند. روش پژوهش در این مقاله برمبنای روشی کیفی است که با رویکردی تفسیرگرا به تحلیل نظریات و آراء معتبر با محور قرار دادن مفهوم قابلیت محیط مبتنی بر ادبیات محیط و رفتار در معماری می پردازد. در نهایت این پژوهش چنین نتیجه گیری شده که استفاده از قابلیت ها پیشنهاد یک رویکرد ارزشمند است برای فهم رابطه بین ادراک انسان، مشخصه های فیزیکی محیط و رفتاری که با این مشخصه ها پشتیبانی می شود. برقرار کردن ارتباط بین قابلیت ها و طراحی معماری، فهم بهتر رابطه بین کاربران و محیط های ساخته شده را به همراه دارد.

Keywords:

قابلیت محیطی , معماری , گیبسون , روانشناسی محیطی