ساخت و ارزیابی صفحه موزع شیاردار برای خشکه کاری بذر شلتوک با ردیف کار پنوماتیک

هزینه کارگری و مصرف بالای آب در کشت نشایی برنج در ایران ، باعث گرایش روزافزون کشاورزان به کشت مستقیم بذر برنج به روش خشکه کاری شده است. مصرف زیاد بذر و نبود ماشین کارنده مخصوص از مشکلات خشکه کاری برنج است. هم اکنون برای خشکه کاری برنج از خطی کاری های مرسوم با مصرف بیش از ۹۰ کیلوگرم در هکتار شلتوک استفاده می شود، در حالی که در خشکه کاری، کشت تک بذر با الگوی۲۰×۲۰ سانتی متر می تواند مصرف بذر را به ۵ کیلوگرم در هکتار کاهش دهد. این پژوهش، به منظور ساخت و ارزیابی آزمایشگاهی صفحه بذر برای کشت مستقیم برنج به روش خشکه کاری با ردیف کار پنوماتیک اجرا شد. عوامل طراحی عبارت اند از شش نوع صفحه بذر و سه قطر سلول بذر. صفحات بذر شامل، صفحه مرسوم بدون شیار، سه نوع صفحه با شیار ذوزنقه ای با زاویه دیواره ۳۰، ۴۵ و ۶۰ درجه و دو نوع صفحه با شیار نیم دایره با دهانه ۲ و ۳ میلی متر و سه قطر سلول بذر ۱/۲، ۱/۳ و ۱/۵ میلی متر که در سه سطح مکش ۴۰، ۵۰ و ۶۰ میلی بار به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار از نظر شاخص های نکاشت، بیش کاشت (چند بذری)، دقت تغذیه و تعداد بذر در سلول ارزیابی شدند. نتایج بررسی ها نشان می دهد که با افزایش نیروی مکش و قطر سلول بذر، شاخص نکاشت کاهش و شاخص بیش کاشت و تعداد بذر در هر سلول افزایش می یابد. صفحات جدید شیاردار نسبت به صفحه بذر مرسوم بدون شیار دارای دقت تغذیه بالاتر و شاخص نکاشت کمتری است. شیاردار کردن صفحه باعث پوشش بیشتر دهانه سلول و موجب کاهش درصد نکاشت و بیش کاشت بذر در کپه شد. بازتر شدن دهانه شیارهای ذوزنقه ای و نیم دایره باعث کاهش شاخص نکاشت و با شدت بیشتری باعث افزایش شاخص بیش کاشت و تعداد بذر در سلول شده است. به طور کلی، نتایج ارزیابی آزمایشگاهی نشان می دهد که برای کشت مستقیم بذر خشک برنج (خشکه کاری) با ردیف کار پنوماتیک، صفحات شیاردار ذوزنقه ای با زاویه دیواره ۴۵ و۶۰ درجه با قطر سلول ۱/۲ و فشار مکش۵۰ میلی بار از دیگر تیمارها برترند.

Keywords:

برنج , خشکه کاری , ردیف کار پنوماتیک , صفحه بذر شیاردار , مکانیزاسیون